UPDATE - Horizonscan 2055: Tech will (or must) save us all!
Toekomstonderzoeker Emiel Rijshouwer werkt aan STT 108: Horizonscan 2055. In dit artikel een verdiepende update over de voortgang. In zijn verkenning onderzoeken we hoe emergente technologieën van waarde of betekenis kunnen zijn voor uiteenlopende mensen, groepen of organisaties uit de samenleving. En wie kan er beter een update geven dan de onderzoeker zelf? Aan het woord: Emiel Rijshouwer!
De uitdaging
De uitdaging voor mij is om een helder beeld bij te schetsen van deze toekomstige ‘werelden’ na de transities: waar is consensus over en waar zien we verschillen in opvattingen? Ik doe deze toekomstverkenning dus idealiter met een breed scala aan betrokkenen; experts, ambtenaren, activisten, burgers, scholieren en studenten.
Alvorens een breder publiek te raadplegen over de mogelijke toepassingen, kansen en bedreigingen van nieuwe technologieën breng ik in kaart welke doelstellingen de EU en de Nederlandse overheid hebben met betrekking tot technologische ontwikkelingen (bijv. sleuteltechnologieën en maatschappelijke uitdagingen, zie links verder in dit artikel)
In verschillende beleidsdocumenten lezen we hoe groot de uitdagingen zijn om klimaatdoelstellingen te halen en het belang dat hierbij gehecht wordt aan technologie. In The future of European competitiveness rapporteert voormalig president van de Europese Centrale bank Mario Draghi dat de EU zich zal moeten ontwikkelen en positioneren als een voorhoedespeler op het gebied van AI, quantum computing en high-performance computing
- uit economische noodzaak; om niet achter te blijven op en afhankelijk te zijn van de VS en China;
- om klimaatdoelstellingen te halen;
- en om de kwaliteit van onze publieke dienstverlening (onder andere op het gebied van zorg en onderwijs) te waarborgen en hiermee onze levensstandaard te garanderen.
Jouw toekomst is niet de mijne
In de Nationale Toekomstcursus zegt Loes Damhof: “Jouw toekomst is niet de mijne.” Hiermee illustreert zij dat technologieën voor verschillende mensen, groepen of organisaties mogelijk van verschillende waarde zijn. In een gesprek over vooruitgangsgeloof halen Rob Wijnberg en Tim Fransen voormalig premier Rutte aan, die stelde dat de enige manier om ambitieuzere klimaatdoelstellingen te realiseren is dat er de komende paar jaar technologische doorbraken plaatsvinden (Wijnberg & Fransen 2024, 9:10). Transitie-onderzoekers waarschuwen juist – net als Wijnberg en Fransen overigens - dat een bovenmatig vertrouwen in en leunen op technologische innovatie de benodigde systeemtransities mogelijk juist in de weg zitten.
Hoe dan verder?
In Horizonscan 2055 onderzoek ik hoe diverse technologieën verschillende impact kunnen hebben, afhankelijk van de context of de gebruikers.Een horizonscan is een systematische inventarisatie én duiding van mogelijke kansen en kwetsbaarheden van technologische ontwikkelingen in de toekomst. Hoe? Door een breed publiek te laten participeren in het onderzoek waarbij we een variëteit aan stellingen voorleggen. Bijvoorbeeld over hoe de wereld er wat hen betreft uit zou kunnen of moeten zien na de transitie, welke toepassingen zij voorzien bij de (door ons vastgesteld) emergente technologieën; en welke (bestaande of nog te ‘ontwerpen’) technologieën er wat hen betreft ontbreken.
TNO Herijking Sleuteltechnologieën (2024) https://www.tno.nl/nl/newsroom/2023/04/nieuwe-lijst-44-sleuteltechnologieen/
Meer over Horizonscan 2055
Bekijk al het materiaal op de overzichtspagina van Horizonscan 2055