Zelfredzaamheid en Technologie
In een samenleving die verwacht dat burgers waardevol bijdragen aan de maatschappij, verkent STT het thema zelfredzaamheid. Een veelbesproken onderwerp in het maatschappelijk debat over de participatiesamenleving en de impactvolle technologische ontwikkelingen die daarin een rol spelen.
Inleiding
In een samenleving die verwacht dat burgers waardevol bijdragen aan de maatschappij, verkent STT het thema zelfredzaamheid. Een veelbesproken onderwerp in het maatschappelijk debat over de participatiesamenleving en de impactvolle technologische ontwikkelingen die daarin een rol spelen. Voor de een is zelfredzaamheid synoniem aan zelfvoorzienend zijn. Vrij om eigen elektriciteit op te wekken en een buurtmoestuin aan te leggen. Een ander voelt druk om zelfredzaam te móeten zijn en ervaart vooral een inperking van zorg en vergoedingen. Sommigen concluderen dat mensen niet meer voor elkaar zorgen, zoals vroeger. Tegelijkertijd laven velen zich in (online) communities aan steun en bijval van gelijkgestemden.
Adagium: mee-doen
In het krachtenveld rondom zelfredzaamheid wordt geduwd en getrokken om te bepalen wat er aan bijdragen van eenieder wordt verwacht. Mee-doen lijkt het adagium in Nederland. Maar hoe? En wat als dat niet lukt? De tijd dat zorgen over het mee-doen zich vooral concentreerden rondom de ‘havenots’ is voorbij. Niet alleen laag inkomen, laag geletterdheid of lage participatiegraad staat zelfredzaamheid in de weg. Een brede groep mensen lijkt te worstelen met alle eisen die het leven aan hen stelt. De ‘cannots’ ontbreekt het bijvoorbeeld aan ‘moderne vaardigheden’ zoals basale computer-vaardigheden en ‘ervaren regie over eigen leven’. Door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) werd in 2017 nóg een groep mensen geïdentificeerd: zij die over onvoldoende ‘doen-vermogen’ beschikken. Ondanks dat deze mensen beschikken over een prima opleiding, een comfortabele maatschappelijke positie, geld op de bank of een warm sociaal netwerk. En hoe zal het gaan met de ‘über-zelfredzamen’? Mensen die zich liever afkeren van wat (lokale) beleidsmakers voor hen willen regelen en invullen omdat ze dat graag zelf willen bepalen. Identificeert deze groep zich in de toekomst als ‘want-nots’?
Projectleider Eefje Op den Buysch gaat de facetten van zelfredzaamheid bekijken in hun onderlinge samenhang en in het licht van beïnvloedende toekomstige ontwikkelingen.
Over Eefje op den Buysch
Eefje Op den Buysch Msc is toekomstonderzoeker bij Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT). In haar toekomstverkenning bekijkt ze hoe digitalisering zelfredzaamheid beïnvloedt over twintig jaar. Met haar kennis en ervaring in digitale media en informatietechnologie leidde ze verscheidene (onderzoeks)projecten op het gebied van transmedia, robotica en online communicatie. Eerder was ze initiator en hoofd van het Transmedia Storytelling Lab van Fontys Academy for Creative Industries en was zij zakelijk directeur van de grootschalige expositie Robot Love over de liefde tussen mens en robot. Eefje is per 1 oktober 2019 toegetreden tot het team van STT.
Adviescommissie
Pallas Agterberg (voorzitter)
Directeur Strategie
Alliander
Ger Baron
Chief Technology Officer
Gemeente Amsterdam
Jeroen Boelhouwer
Programmaleider Gezondheid en Welzijn
Sociaal en Cultureel Planbureau
Hasan Göleli
Portefeuillehouder Veiligheid in Sociaal Domein
Ministerie van Justitie en Veiligheid
Nienke Nijhof
Strategic innovation advisor
Bartiméus
Jan Roggeveen
Country Lead Collaboration
Cisco
Lonneke van Sleuwen
Directeur Concerndirectie Innovatie en Strategie bij DG Belastingdienst
Ministerie van Financiën
Roy op het Veld
Hoofdredacteur
Change Inc.
Erwin de Vlugt
Lector Technology for Health
Haagse Hogeschool
Ton Wilthagen
Hoogleraar Arbeidsmarkt
Tilburg University
Patrick van der Duin
Directeur
Stichting Toekomstbeeld der Techniek
Redactieraad
Lieve op den Buijsch
Business Innovator & Communicator
Hille van der Kaa
Projectmanager, Supervisory Board Member
Maaike Rijnders
Lecturer Future Studies, lecturer Transmedia Storytelling
Fontys Academy for Creative Industries