De Toekomst van contact op de Open Donderdag van RADIO

Centraal stond een scenario-oefening over de toekomst van digitale publieke ruimtes. Wie bepaalt hoe die omgevingen worden ingericht? En is technologie een hulpmiddel dat ons ondersteunt, of stuurt het ons gedrag mee? Grote vragen waar deelnemers zich in groepjes over bogen. In een gecentraliseerd model met technologie als enabler zou de overheid digitale ruimtes faciliteren en toegankelijk maken voor iedereen, terwijl een gedecentraliseerde digitale publieke ruimte met technologie als enabler meer weg heeft van de vroege dagen van het internet, met open structuren en veel autonomie voor gebruikers. 

Daartegenover stonden de tech-als-regulator-scenario’s, waarin technologie juist gebruikt wordt om structuren en gedrag te sturen. Dit riep vragen op over controle, vrijheid en de rol van algoritmes in onze digitale samenleving. Hoe kunnen we bijvoorbeeld een balans vinden tussen vrijheid en regulering zonder dat de macht te veel in handen komt van een kleine groep spelers?

Na de verkenning over het beheer van digitale publieke ruimtes, verschoven we de focus op het contact dat daar plaatsvindt. We raakten in gesprek over de kenmerken van digitaal contact. Zo omschreef iemand dat online interacties vaak functioneel zijn: we hebben een doel, we zoeken iets specifieks, en zijn weer weg. In de fysieke wereld ontstaan ontmoetingen ook spontaan. Kunnen we dat ook digitaal vormgeven? Of is het juist een kracht van online ruimtes dat ze gericht zijn? Een digitale ruimte hoeft niet simpelweg een kopie van een fysieke omgeving te zijn, maar kan juist nieuwe vormen van contact kan creëren.

Een andere belangrijke les is dat terminologie ertoe doet: begrippen als centralisatie, decentralisatie, enabler en regulator hebben voor verschillende mensen verschillende betekenissen. Zo is een gemeenteraad vanuit de burger centraal, maar vanuit het kabinet decentraal. Als we gezamenlijk willen bouwen aan een digitale publieke ruimte moeten we scherp zijn op de woorden die we gebruiken en de perspectieven die we meenemen.

"Het was een inspirerende sessie die me veel feedback gaf voor mijn verkenning. De gesprekken die we voerden laten zien dat er nog een conceptuele slag te maken is. En dat er volop kansen zijn om digitale ruimtes op een publieke manier vorm te geven. Dankzij de samenwerking met RADIO konden we dit vraagstuk vanuit veel verschillende invalshoeken benaderen." aldus Lilian.