Werkwijze

We hebben als stichting een ANBI-status. Dit betekent dat we een Algemeen Nut Beogende Instelling zijn. Met alles wat we doen moeten we ons daarom afvragen: beogen we hiermee het algemeen nut? Heeft de samenleving hier in de breedte baat bij? STT kijkt ver vooruit. De horizon van onze verkenningen ligt op 20 jaar en verder. Onze verkenningen zijn altijd interdisciplinair. We gaan over de grenzen van sectoren en domeinen heen op zoek naar nieuwe technologische ontwikkelingen en mogelijke invloeden hiervan op de maatschappij. Zo dragen we bij aan het ontwikkelen van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.

Ons motto is: ‘verken de toekomst’. Hiermee willen wij langetermijndenken in de samenleving stimuleren. Met name op het vlak waar technologie en maatschappij elkaar raken. Dit heeft niets met luchtfietsen te maken. Om geïnformeerde keuzes te kunnen maken voor de toekomst moeten we weten wat onze opties zijn. Dit betekent ook dat dé toekomst niet bestaat. Er zijn verschillende denkbeelden mogelijk. Met onze verkenningen willen wij mensen en organisaties niet alleen informeren en inspireren over de toekomst, maar ook belangrijke thema’s agenderen en aanzetten tot actie. Op deze wijze verbinden wij lange termijn inzichten aan korte termijn acties.

Wij informeren, inspireren en adviseren. We agenderen welke onderwerpen er in de toekomst belangrijk worden. Maar we zetten ook aan tot actie! Naast een toekomst die ons overkomt is er ook een toekomst die we samen vormgeven. Welke toekomst is wenselijk en hoe bereiken we dit?

Weten wat STT voor uw organisatie kan betekenen? Neem contact op met STT directeur Rudy van Belkom. 

De toekomstverkenningen van STT doorlopen eerst een analytische fase, vervolgens een creatieve en, last but not least, een valorisatie fase.

• Deskresearch
  Het is belangrijk om te weten welke toekomstverkenningen er al gedaan zijn over het onderwerp. De uitkomsten van andere toekomstverkenningen worden daarom meegenomen als input voor de verkenning. Het gaat hierbij om zowel wetenschappelijke als meer populaire publicaties. Ook eerdere publicaties van STT en van haar leden kunnen interessant en relevant zijn.
  
• Interviews
  Gesprekken met deskundigen zijn een andere manier om informatie en kennis over de toekomst te verzamelen. Voor het opstellen van alternatieve toekomstbeelden is het belangrijk om niet alleen de ‘usual suspects’ te bevragen maar ook experts met een ‘exotische’ opvatting.
  
• Delphi-survey
  Dit is een minder ‘open’ maar wel efficiënte manier om experts te raadplegen. Deze tool kan in het project worden ingezet zodra de meest belangrijke aspecten van de verkenning benoemd zijn. In de Delphi kan vervolgens de mening daarover van experts gepeild worden. Door de Delphi in te zetten om de opinies van de AB-leden van STT in kaart te brengen, worden de AB-leden bij de verkenningen van STT betrokken.

• Workshops
  Door mensen met verschillende expertises en achtergronden (zoals YoungSTT leden) bij elkaar te brengen en samen te laten praten en nadenken ontstaan nieuwe inzichten over hoe de toekomst zich zou kunnen ontvouwen. In de workshops kunnen verschillende werkvormen worden toegepast.
  
• Verbeelding
  Het verbeelden van de toekomst is zowel een bron van creativiteit als ook een manier om de creativiteit en de verscheidenheid aan toekomstbeelden te laten zien. Vormen van verbeelding zijn: korte animaties, film(documentaire), games, mock up’s en concepten, kunstwerken.

In de laatste fase van het proces wordt benoemd hoe en in welke mate de toekomstbeelden bijdragen aan het informeren, inspireren, agenderen en adviseren. Toekomstverkenningen zijn geen doel op zich maar een middel om tot innovatie of nieuw strategisch beleid te komen. Voor het creëren van impact is het noodzakelijk dat de toekomstbeelden zo concreet mogelijk worden beschreven. Om een organisatie goed te kunnen adviseren zijn extra gesprekken nodig:

• Rondetafelgesprekken
  Een soort expert-bijeenkomsten waarin de toekomstbeelden bediscussieerd worden. Bij voorkeur met meerdere deelnemers van STT zodat ze elkaar kunnen inspireren bij het vertalen van de toekomstverkenningen naar de eigen situatie.
• Workshops, symposia, etc.

STT heeft de afgelopen 50 jaar veel verschillende toekomstverkenningen gemaakt. Onderwerpen variëren van energie, ICT, kennissystemen en gezondheidszorg, tot ‘big data’, onderwijs, kunstmatige intelligentie en nog veel meer. De dominante benadering van de toekomst is om tot meerdere toekomstbeelden (scenario’s) te komen.

Grofweg onderscheiden we vier verschillende typen toekomstverkenningen:

1. ‘Klassieke’ scenario’s waarbij op basis van een trendanalyse de onzekere en belangrijke trends worden uitgewerkt tot (vier) scenario’s.
   Voorbeeld: STT90 - De toekomst van economie
2. De horizonscan-benadering waarbij naar de verre toekomst van vele domeinen wordt gekeken op zoek naar mogelijke ‘signals for change’ die onze toekomst drastisch kunnen beïnvloeden.
   Voorbeeld: STT80 - Horizonscan 2050
3. De expert-benadering waarbij aan experts wordt gevraagd hun licht te laten schijnen over de toekomst van een onderwerp en waaruit verschillende toekomstvisies naar voren komen.
   Voorbeeld: STT86 - Data is macht 
4. Een combinatie van backcasting en scenario’s waarbij van een vast punt in de toekomst wordt teruggekeken naar de manier waarop dat is bereikt via verschillende scenario’s en transitiepaden. Voorbeeld: STT87 - En toen ging het licht aan