INTERVIEW - Toekomstonderzoeker Lisa Mandemaker over mens, natuur en technologie
Sinds januari heeft Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) een nieuwe medewerker: Lisa Mandemaker. Als toekomstonderzoeker houdt ze zich bezig met de verkenning de Toekomstige verhouding tussen Mens, Natuur en Technologie. Ze volgt Daphne Roodhuysen op, die deze verkenning opstartte en een aantal toekomstscenario’s ontwikkelde. Als speculatief ontwerper heeft Lisa ervaring met het aanjagen van het debat over de impact van technologische ontwikkelingen. Hoe gaat ze die ervaring inzetten voor dit project? “Ik denk dat het een hele interessante wisselwerking wordt.”
Wat is dat eigenlijk, een speculatief ontwerper?
Ik ontwerp dingen die nog niet bestaan, prototypen van producten die in de toekomst zouden kunnen bestaan. Ik stel die tentoon op verschillende plekken, daarmee nodig ik uit om te reflecteren op mogelijke toekomsten. Ik hou me bijvoorbeeld bezig met reproductive futures. Eén van mijn eerste werken was een prototype van een kunstmatige baarmoeder. Niet om te provoceren, maar om een mogelijk beeld te testen van voortplanting in de toekomst. Als je denkt aan babyfabrieken bijvoorbeeld, zoals in The Matrix en Brave New World, wordt de discussie veel te zwart-wit. Ik stel voor hoe het eruit zou kunnen zien, en hoe het zou kunnen werken. Dan kun je daarop reageren.
Waarom moeten we onderzoek doen naar de toekomst?
We moeten tunnelvisie vermijden, zeker als het gaat om langetermijnimplicaties van technologie. Er zijn zoveel andere mogelijkheden! Als niemand die tastbaar of inzichtelijk maakt, dan wordt het moeilijk om er op een andere manier naar te kijken. Als speculatief ontwerper heb ik een bepaalde blik op de toekomst. Bij STT kijken we breder, met al die verschillende scenario’s die mogelijk zijn. Dat vind ik een heel leuke combinatie. Ik denk dat het een hele interessante wisselwerking wordt, tussen die twee dingen die ik doe.
Studenten van de master Industrial Design van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) ontwikkelden speculatieve ontwerpen op basis van de toekomstscenario’s.
Ik vond de storytelling heel goed gedaan. Ze hebben gekozen om vanuit een bepaald perspectief, bijvoorbeeld dat van een mier, verder te denken. Een nieuwsreportage uit de toekomst toonde robots die lopende tuinen waren, die in parade door de straten gingen, en per ongeluk van een dijkje afvielen. Een ander groepje had een utopie en een dystopie ontwikkeld. Aan de ene kant een steriele omgeving, waarin microben iets engs waren. Aan de andere kant een zompige wereld, waar AI en schimmels samenwerkten. Dat leverde heel veel discussie op, want in welke wereld wil je dan leven? Heel inspirerend!
Wat kunnen we straks met de resultaten van deze verkenning?
De toekomstscenario’s zijn bedoeld om gesprekken te voeren. Welke gewenste toekomsten zijn er en wat zijn daarin de verhoudingen tussen mens, natuur en technologie? De scenario’s zijn niet perfect, er zit vaak een onderdeel in waar je het niet mee eens bent. Terwijl in een ander scenario waar je het helemaal niet mee eens bent, je ook weer iets positiefs kunt zien. Het zijn bouwstenen voor discussie.
Toekomstverkenning de Toekomstige verhouding tussen mens, natuur en technologie
