Toekomstbeelden Vervoer in beeld

De belangrijkste bouwstenen waaruit deze vervoersconcepten zijn samengesteld zijn: gemak, keuzevrijheid, betalen naar gebruik, autonoom vervoer, telepresence, smart agents en mogelijke koppelingen daartussen. Waarschijnlijk zal geen van de drie concepten Vervoer naar Wens, ‘Niet-vervoer’ en Vervoer in Schaarste precies uitkomen zoals ze zijn beschreven. Echter, samen bepalen zij wel de toekomst van vervoer. Zij omvatten namelijk een systeemsprong naar een nieuw systeem voor personenvervoer dat voor een breed aantal toekomstscenario’s voor Nederland zal voldoen.

Marktpartijen verzorgen alom fysieke verplaatsingen van deur tot deur, waarbij het gemak voor individuele reizigers voorop staat. Een consument bezit nauwelijks nog eigen vervoermiddel. Vervoermiddelen rijden autonoom; een menselijke bestuurder is niet langer nodig. Wanneer een reiziger op zijn bestemming is aangekomen, stapt hij uit en heeft geen omkijken meer naar het vervoermiddel. Dat komt op deze manier beschikbaar voor het vervoer van andere reizigers. Digital journey assistants – smart agents – maken het de reiziger nog gemakkelijker. Zij verzorgen namelijk de planning van een reis, roepen een vervoermiddel op en verrekenen de verplaatsing. Ook anticiperen zij op veranderende omstandigheden en begeleiden zij de reiziger bij een overstap. Ontzorgd vervoer is een feit.

Virtuele verplaatsingen zijn een grootschalig, volwaardig alternatief voor fysieke verplaatsingen. ICT-toepassingen zorgen onder meer door 360° projectie van 3D-beeld, geluidsweergave met surround-sound van topkwaliteit en het prikkelen van tastzenuwen dat een virtuele ontmoeting voelt als een fysieke samenkomst. Fysieke aanwezigheid is dus niet langer nodig; activiteit en locatie zijn van elkaar losgekoppeld. Daarmee doen twee nieuwe fenomenen hun intrede: de thuisreiziger (Altijd thuis brengt hij de wereld zijn huiskamer in) en de nieuwe nomade (Altijd onderweg, maar permanent in contact met wie, wat of waar hij wil). De een vermijdt reistijd volledig, terwijl de ander die tijd voor andere doeleinden gebruikt.

Reizigers zijn zich bewust van de externe effecten van een verplaatsing. Dat komt mede doordat de externe kosten die door verplaatsingen gegenereerd worden, worden doorberekend in de prijs van een verplaatsing. Die kosten zijn niet vast, maar variëren naar moment en locatie. Zij worden dan ook dynamisch bepaald en doorberekend. Af en toe wordt als gevolg van de schadelijke effecten van een (wijze van) verplaatsing de prijs dusdanig hoog dat deze voor de meeste personen niet is te betalen. Op die wijze wordt mobiliteit teruggedrongen wanneer die schadelijk is. Gelukkig hoeft een reiziger niet zelf alle kosten te berekenen. Een mobiliteitscoach – een smart agent – helpt hem inzicht te krijgen in de kosten van mobiliteit en op deze kosten te besparen.

Aanvullend aan de 3 concepten voor personenvervoer hebben wij 3 schetsen voor goederenvervoer in de toekomst ontwikkeld: Geen mens in beeld, goederenvervoer aan het zicht onttrokken en LinkedIn voor goederen.

In 2040 vinden eindproducten zelfstandig hun weg naar de eindgebruikers. Dankzij autonome vervoermiddelen, robots en functies als tracking & tracing komt er geen mens meer te pas aan het verplaatsingsproces van goederen. Ook bij de logistieke planning van vervoer ontzorgt technologie de mens: smart agents stemmen namens verladers, vervoerders en afnemers met elkaar af waar, wanneer en hoe een bestelling wordt opgehaald en afgeleverd. De mens als ‘onbetrouwbare’ en ‘vertragende factor’ is er tussen uit.

Goederen verplaatsen zich ogenschijnlijk onzichtbaar. Boven het maaiveld zie je ze niet: die ruimte is voorbehouden aan mensen en andere zaken die behoefte hebben aan buitenlucht en daglicht. Onder de grond is een extra wereld gecreëerd waarin goederen zich zonder tussenkomst van mensen verplaatsen. Dicht bij de eindbestemming komen de goederen met liften naar boven in lokale distributiecentra. Daar kan de afnemer het (laten) ophalen of het wordt in de nachtelijke uren op transport gezet naar de eindbestemming.

Niets meer versturen via een extern bedrijf, maar een logistiek matchingssysteem om je pakketje via je eigen sociale netwerk of het netwerk van je netwerk te verzenden. Dat is de gedachte achter LinkedIn voor goederen. Goederenverplaatsingen worden gekoppeld aan reeds voorgenomen personenverplaatsingen die via smart agents en een LinkedIn-achtig platform inzichtelijk zijn. Daarbij gaat het voornamelijk om lokale en regionale verplaatsingen van goederen op ad hoc basis, zoals uit te lenen voorwerpen, geleende babykleding, zelf geproduceerd voedsel en kleine internetbestellingen bij lokale bedrijven