Grip op globalisering: de uitdagingen die ons wachten
Globalisering, een complex en betwist onderwerp. De kredietcrisis uit 2008, de opkomst van China als wereldeconomie en de covidcrisis hebben in de afgelopen twee decennia vraagtekens gezet bij het behoud van ons mondiale systeem. Anna-Carolina Zuiderduin deed onderzoek naar toekomstscenario’s. Mede-toekomstverkenner Robin Bergman sprak haar over haar onderzoek.
Wat was het oorspronkelijke idee, waarom heb je dit onderwerp gekozen en wat was je invalshoek?
‘In eerste instantie was ik van plan om onderzoek te doen naar zorgtechnologie, maar het bleek dat er veel overlap was met andere onderzoeken. Vanuit STT kregen we het advies om iets te onderzoeken met betrekking tot de Oekraïne-oorlog. Ik was op zoek naar een invalshoek en dook diep in de wereld van gasprijzen, graanhandel en kunstmest. Ik realiseerde me dat globalisering het overkoepelende thema was.’
Wat is precies het onderwerp van je verkenning en welke tijdsperiode bestrijkt het?
‘Mijn verkenning richt zich op de toekomst van globalisering in het jaar 2050. Er zijn tal van uitdagingen die we tegen die tijd moeten aanpakken, en daar wil ik meer inzicht in krijgen en geven.’
Globalisering is een complex begrip, maar kun je het voor ons verduidelijken? Zijn er verschillende vormen van globalisering?
‘Globalisering is inderdaad een complex begrip en kan verschillende dingen betekenen voor verschillende mensen. Voor sommigen gaat het over kosmopolitisme, terwijl anderen het associëren met bewegingen zoals Black Lives Matter. Over het algemeen wordt globalisering gezien als een proces dat economische, technologische, institutionele en sociaal-culturele ontwikkelingen omvat die ervoor zorgen dat onze wereld steeds kleiner wordt. Mijn focus ligt vooral op het wereldhandelssysteem en de onderlinge afhankelijkheden die zijn ontstaan en hoe deze zich in de toekomst kunnen ontwikkelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de barbiepop. Barbie's haar wordt gemaakt van nylon uit Japan, haar kleding van katoen uit China, haar lichaam van olie uit Saudi-Arabië, de mallen voor haar lijf komen onder andere uit de VS en Japan, en ze wordt vervolgens in elkaar gezet in fabrieken in het zuiden van China.'
Het klinkt als een enorm omvangrijk onderwerp. Hoe heb je hier grip op gekregen?
‘Dat was inderdaad een uitdaging, gezien de omvang van het onderwerp. Wat hielp was om een onderzoekskader vast te stellen. Ik heb veel gelezen en gesprekken gevoerd met experts om verschillende perspectieven te begrijpen en welke waarden zij vertegenwoordigen. Uiteindelijk kon ik dit onderbrengen in de begrippen globalisering en deglobalisering. Samen met brede welvaart en economische groei heeft dit me geholpen om de kern van het onderwerp beter te begrijpen en er grip op te krijgen.’
Je spreekt over het verlies van controle over mondiale handelssystemen. Kun je wat meer context geven? Waar moeten we aan denken?
‘In mijn onderzoek bekijk ik het mondiale handelssysteem vanuit drie kritische perspectieven. Allereerst het economische perspectief, waarbij we ons realiseren dat producten van overal ter wereld komen en dat dit efficiënt lijkt maar tegelijkertijd kwetsbaar is. Het ecologische perspectief benadrukt dat globalisering niet altijd milieuvriendelijk is, gezien het heen- en weer gesleep van goederen. Het politieke perspectief wijst op de kwestie van soevereiniteit. Denk bijvoorbeeld aan het uitbesteden van productie van goederen waardoor andere landen zich economisch ontwikkeld hebben en onmisbaar hebben weten te maken. Denk aan China, waarbij afhankelijkheid machtsverschuivingen kan veroorzaken en de soevereiniteit van landen kan ondermijnen.’
Als we het hebben over handelssystemen, noem je het belang van veiligheid en robuustheid. Kun je uitleggen waarom dit belangrijk is en voor wie?
‘Veiligheid en robuustheid zijn belangrijke waarden in vrijwel alle scenario's die ik heb onderzocht. Wie hier baat bij heeft en op welke manier, is afhankelijk van de specifieke scenario's en context. In het scenario waar groei en globalisering centraal staan zou handel bijdragen aan het creëren van een robuuste economie terwijl in het scenario van brede welvaart en de-globalisering zelf produceren of dichterbij huis produceren voor een robuuste economie zorgt. Denk aan het zelf kunnen produceren van energie en niet meer afhankelijk zijn van Rusland.’
Je werkt ook samen met een illustrator. Kun je ons vertellen wat het plan is en wat we kunnen verwachten?
‘De illustrator heeft vijf illustraties gemaakt: één voor de omslag van het boek en vier voor elk van de vier scenario's. Op de omslag heeft hij de wereld in vier kwarten verdeeld, wat symbolisch staat voor de vier scenario's. Voor elk scenario heeft hij een kwart genomen en dit creatief vormgegeven. Dit voegt een speels element toe en geeft een extra dimensie aan de scenario's. Ik hoop dat zijn interpretaties mensen aan het denken zetten en een meer visuele benadering bieden naast de geschreven tekst.’
De Toekomst van globalisering wordt eind november gepubliceerd.
