Bestemming 2050?! Over de wisselwerking tussen technologie en SDG's
De huidige SDG's hebben een houdbaarheidsdatum tot 2030. En deze datum nadert razendsnel. Minder ongelijkheid, duurzame steden, klimaatactie, verantwoorde consumptie en productie. STT bepleit de noodzaak om het kader nú al te verplaatsen: naar de SDG's 2050. Bestemming 2050?! vertaalt ze in vijf SDG-doelgebieden. Zichtbaar wordt de cruciale rol van technologie, inspirerend tot kansen en ontwikkeling: 'Van slim naar wijs benaderen van technologie(beleid)'. Met deze visie wil STT het gesprek over de toekomst(route) stimuleren.
Voorwoord Jan Peter Balkenende
Nederland is goed op weg richting het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG’s) en toch is er meer nodig. Als voorzitter van de Dutch Sustainable Growth Coalition (DSGC) vind ik de SDG’s cruciaal als basis voor ons handelen. Het is urgent voor toekomstige generaties op een leefbare planeet. Voor mij hebben de SDG’s alles te maken met rentmeesterschap. Samenwerkende partners rondom de SDG’s doen er goed aan een visie voor 2050 te ontwikkelen. Dit rapport doet een belangrijke aanbeveling: Ga de SDG’s 2050 nu al vormen en baseer deze op de onderliggende mission statements; People, Planet, Prosperity, Peace en Partnership. Vooruitgang op één SDG kan het geheel laten stagneren of zelfs negatieve effecten veroorzaken. Het is daarom van belang dat de wetenschap de interacties tussen de SDG’s onderzoekt ten einde een op 2050 gerichte strategie te ontwikkelen en een visie op het beleid voor de komende dertig jaar.
Een van de opvallendste dragende principes in deze toekomststudie is het principe vertrouwen. Het is volgens dit rapport essentieel voor het vormen en behalen van de SDG’s in 2050. Dit kan het vertrouwen in technologie doen toenemen. Laten we de kans aangrijpen om met elkaar een basis te bouwen die technologie voor allen voortbrengt, inclusief, democratisch, ecologisch. Daar doen de SDG’s 2050 en Wijze Technologie in dit rapport een appel op. Vanuit het basisprincipe vertrouwen lichten andere typen technologie, technieken en innovaties op.
Stel dat we vanuit dit vertrouwen de SDG’s voor 2050 inrichten, dan kunnen andere onderwerpen voor onderzoek óók in beeld komen. De SDG’s 2050 kunnen volgens dit rapport ook backcasting ontwerp- of systeemvragen zijn. Het effect is ook dat wanneer deze verder uitgewerkt zijn, zij kunnen werken als missies of ‘Moonshots’. Hieromheen kunnen domeinoverstijgende samenwerkingen floreren en kunnen financieel kapitaal, creativiteit, kennis, sociaal kapitaal en ons internationale netwerk intensiveren. Zo kan Nederland een voortrekkersrol vervullen. De Moonshots moeten verder reiken dan de Nederlandse missies en dus de Nederlandse grens. Het begrip Brede Welvaart kan hierin als kompas dienen naast het integrale karakter van de SDG’s.
De studie sluit niet af met een lijst van criteria die exact bepalen of een technologie wijs of smart is. Maar wel kunnen we onszelf vragen stellen die kunnen leiden tot wijzere (technologische) interventies. De set vragen helpt ons van ‘technology push’ weg te navigeren. Technologie is niet neutraal maar is een ordeningssysteem van onze sociale en ecologische structuren. Dit is een belangrijke boodschap van deze studie. Dit maakt technologie ook tot een politieke aangelegenheid, het is een drager van waarden. Welke waarden willen we dat het vervoert? Technologie en de SDG’s verdienen daarom een plek in de nationale politiek. Als Nederland hebben we alle ingrediënten in huis om een trotse voorloper te kunnen zijn richting een gewenst 2050. Laten we dit wijs doen, voor generaties hier en nu, elders en later.
Jan Peter Balkenende
voorzitter Dutch Sustainable Growth Coalition
Sustainable Development Goals in perspectief
Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen, oftewel Sustainable Development Goals (SDG’s), zijn in 2016 benoemd door de Verenigde Naties en zijn bedoeld als oproep tot actie voor alle landen – arm en rijk – om zowel welvaart te bevorderen als om de planeet te beschermen tegen klimaatverandering en vorm te geven aan sociale behoeften en bescherming. Het zijn 17 doelen met 169 subdoelen met als uiterste houdbaarheidsdatum 2030. De doelen adresseren de noodzaak voor een gezonde en eerlijke wereld. Echter in de SDG’s ontbreekt de dringende, onvermijdelijke noodzaak van duurzaamheid van de planeet op de (nog) langere termijn. Tevens kleeft er een aantal beperkingen aan het concept van de SDG’s. Daarom zijn ze in deze toekomstverkenning vervangen door vijf aangepaste doelgebieden, de SDG’s-2050: planeet, mens, voorspoed, vrede en partnerschap. Deze vijf worden ingezet voor de vraag hoe de mens zich moet verhouden tot technologie, zodat die op een zinvolle manier ontwikkeld en ingezet kan worden om de balans tussen mens en planeet verder te realiseren en vol te houden.
Trends als magneten
Sociale, ecologische, politieke, economische, demografische en technologische trends en signalen trekken als een magneet aan de samenleving en maken daar een complex samenspel van. De mens beseft steeds meer dat het nodig is te ontsnappen aan een van de meest machtige en krachtige magneten: ongebreidelde economische groei. De eiwittransitie en energietransitie zijn voorbeelden van andere krachtige ontwikkelingen met een groot magnetisch veld. Langzamerhand vertaalt de bewustwording van een verantwoorde ecologische voetafdruk zich naar minder consumeren van vlees en fossiele brandstoffen en naar meer aandacht voor dier en planeet. Zo zullen meer trends op het pad naar 2050 maatschappelijk onafwendbare kantelpunten (moeten) worden om gezamenlijk de noodzakelijke SDG’s-2050 te behalen.
Digitalisering als kern
Om de planeet en mens met elkaar in een goede balans te krijgen rest de mens niets anders dan daar technologie op een verstandige manier voor in te zetten of wellicht juist te laten. Het is met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid te stellen dat digitalisering daar hét fundament voor is. Geen enkele sector, zoals agrocultuur, biochemie, nanochemie, materiaalkunde, gentechnologie en robotica kan vanuit ons huidige denken zonder digitalisering. Ook niet naar 2050. Dat daar ook andere ‘General Purpose Technologies’ bij nodig zijn is evident maar digitalisering is in onze opinie een essentiële technologie. Tevens is digitalisering hét middel om de impact van technologie te meten en in kaart te brengen.
Technologiebeleid vernieuwd
De stap van ‘kunnen’ naar ‘willen’ naar ‘moeten’ geldt voor burgers, non-profit organisaties, bedrijven, overheden, etc. Vaak zal dat onvermijdelijke ‘moeten’ een focus krijgen op een specifieke SDG-2050 of misschien op een kleine overlap van enkele SDG’s-2050. De overheid moet echter op alle fronten, zoals in de politiek, wetenschap en innovatie, niet fragmentarisch denken en handelen maar juist met één integraal en verbindend beleid over de vijf SDG-doelgebieden werken.
Naar wijze technologie
De weg die slimme technologie heeft afgelegd naar 2030 is (moet worden) omgebogen naar een nieuwe weg, namelijk die van onontkoombare en noodzakelijke technologie voor de SDG's-2050. De mens dient zich op een 'wijze' manier te verhouden tot technologie. Niet alleen technologie is nodig, ook zijn er handvatten nodig om wijze beslissingen over technologieontwikkeling te kunnen nemen. Met ‘checklists’ met ideeën, vragen en stellingnames is de samenleving in staat oplossingsgericht te denken om daarmee zich te verhouden tot technologie die onvermijdelijk is om te creëren en te gebruiken. Voor elk van de vijf SDG's-2050 (planeet, mens, voorspoed, vrede en partnerschap) is dit noodzakelijk.
Intermezzo's SDG's, technologie en toekomstbeeld
Laat je in Bestemming 2050?! inspireren door het perspectief op wijze technologie van:
- Herman Mulder, SDG Nederland: Zijn devies voor duurzame technologie(ontwikkeling) is urgentiebesef, waardengedreven ontwikkeling en joint effort: 'een grote Ja' van overheden, bedrijfsleven, onderwijs en maatschappelijke organisaties.
- Claudia Lieshout, Philips: Doelencompas blijven pushen is nodig.
- Steven Luitjens, Ministerie BZK: Nederland als livinglab voor digitalisering en sociale innovatie. Kansen voor wijze technologen?
- Jan van Ginkel, Provincie Zuid-Holland en Voorzitter van de Horizonscan 2050 Begeleidingscommissie: Digitalisering en circulariteit zijn de gamechangers voor de toekomst. Toekomstbeeld: bredere inclusiviteit dan we ooit kenden.
Lees de volledige publicatie
Download hier de PDF:
Suggesties, vragen of reactie op deze publicatie
Neem s.v.p. contact met ons op via info@stt.nl.