Nieuw thema voor Lisa Mandemaker: preventieve gezondheidszorg

Gezondheid en zorg zijn geen onbekende thema's voor Lisa Mandemaker, in haar werk als ontwerper richtte ze zich al eerder op deze thema's. Zo was ze onderdeel van de Embassy of Health op DDW en creëerde ze een prototype van een kunstmatige baarmoeder. Ook dit jaar bracht Lisa het onderwerp van gezondheidszorg weer terug naar DDW met de installatie Ambient Care. 

Wat maakt zorg zo'n interessant thema voor je?

In de zorg komt voor mij alles samen: hoe we als mensen met elkaar omgaan, onze kwetsbaarheid, maar ook onze doortastendheid. Hoe we technologie inzetten en wat dat betekent voor ons dagelijks leven. Hoe we nieuwe ontwikkelingen vormgeven en welke oplossingen, relaties of verhalen daaruit kunnen ontstaan. Tegelijkertijd vind ik het interessant om verder te kijken: hoe zou zorg er in de toekomst uit kunnen zien? Hoe en voor wie zorgen we dan, en met welke uitdagingen krijgen we te maken?

Dit is je derde STT-verkenning, ga je het dit keer anders aanpakken?

Binnen het nieuwe raamwerk voor verkenningen van STT is het onderwerp vanaf het begin al duidelijker afgebakend, hierdoor kan ik sneller naar toekomstvisies bewegen en die gedetailleerder uitwerken. Een duidelijker afbakening geeft mij (paradoxaal genoeg) meer ruimte voor experiment, dus die ruimte wil ik zeker pakken in deze verkenning. Ik ga het dus anders aanpakken dan voorheen en starten vanuit speculatief ontwerp. Dit ga ik vervolgens inzetten als katalysator voor toekomstonderzoek om meer grip te krijgen op speculatief ontwerp als actieve onderzoeks-tool.

Dat Lisa haar verkenning door experiment en speculatief ontwerp wil laten leiden werd zichtbaar tijdens Dutch Design Week. Op DDW25 bracht Lisa haar nieuwe thema al tot leven met de installatie Ambient Care. Deze installatie is van PLECTRUM, een ontwerpadviesbureau waar toekomstonderzoeker en ontwerper Lisa Mandemaker onderdeel van is, samen met ontwerper Dani Clode. 

In Ambient Care wordt een mogelijke toekomst getoond waarbij een Organoom ons ‘vergezelt’ en namens ons keuzes maakt voor onze gezondheid en de zorg die we mogelijk nodig hebben. Door een stap achter de schermen te nemen van toekomstige zorg, maakt deze speculatieve installatie een ambient systeem tastbaar waar Organomen het werk van preventie en zorg uitvoeren in onze afwezigheid. 

De installatie daagt je uit om in gesprek te gaan over mogelijke technologische toepassingen in het domein van preventieve zorg. Het levert veel vragen op die inzicht bieden in de impact van technologie in dit domein en hoe de toekomst van preventieve gezondheidszorg eruit zou kunnen komen te zien.

Draagt gepersonaliseerde preventie bij aan onze gezondheid in de toekomst? De ambitie vanuit de overheid is om Nederlanders in 2040 vijf jaar langer gezond te laten leven en gezondheidsverschillen met 30% te reduceren. Door bioengineering kunnen nieuwe mogelijkheden ontstaan voor gepersonaliseerde preventie en vroegtijdige ziektedetectie. 

Wat zijn de kansen en kwetsbaarheden van deze technologische toepassingen in een vergrijzende samenleving met groeiende gezondheidsverschillen? En hoe kunnen gepersonaliseerde adviezen helpen bij de behandeling van ziekten en het voorkomen van gezondheidsproblemen zoals overgewicht?

Deze verkenning is de eerste die volgens ons nieuwe model zoals vormgegeven in de STT Kennisagenda 2025-2026. In dit document hebben we een nieuw raamwerk gepresenteerd met daarin drie elementen die de basis vormen voor elk onderwerp op de kennisagenda van STT. 

De drie elementen zijn: technologie, domein en maatschappelijke context.

De selectie van technologieën vormt het eerste element en is het startpunt. Het tweede element in onze analyse verwijst naar het specifieke domein waarin technologieën worden ingezet. Het derde element is de maatschappelijke context. Dit zijn bredere transities in de samenleving en beleidskaders waarbinnen technologie een rol speelt.

Voor STT109 Toekomst van preventieve gezondheidszorg is deze lens als volgt vormgegeven:

Technologie: Biomolecular and cell technologies

Domein: Gezondheidszorg

Maatschappelijke context: Gepersonaliseerde preventie

Kenniscoördinator Carlijn Naber: "Met dit raamwerk hebben we technologie verankerd als startpunt van alle toekomstverkenningen. Dit herstelt de balans tussen technologische ontwikkelingen en de duiding ervan."

Lisa: "De Organoom uit de Ambient Care-installatie is gebaseerd op organoid-technologie, een deelgebied binnen 'biomolecular and cell technologies' uit de lens van het onderzoek. Via dit speculatieve ontwerp konden bezoekers zich een beeld vormen van een technologie die voor velen onbekend is, en nadenken over wat de mogelijke impact ervan kan zijn. Een interessante katalysator voor het verkennen van mogelijke toekomstscenario's."