Lancering De Toekomst Kamer: meer aandacht nodig voor de lange termijn in de politiek
De Toekomst Kamer is een onafhankelijke denktank van meer dan 50 organisaties vanuit de overheid, wetenschap, markt en maatschappij. De Toekomst Kamer gaat de Tweede Kamer input leveren op gebieden waar technologie en maatschappij elkaar raken. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van ChatGPT in het onderwijs of autonome wapens in het leger. De Toekomst Kamer werd op donderdag 28 maart in het bijzijn van Tweede Kamerleden in Nieuwspoort gelanceerd.
Politiek richt zich vaak op de korte termijn. Politici moeten zich immers binnen 4 jaar bewijzen. Het nieuwe initiatief De Toekomst Kamer wil daar verandering in brengen. Want als we complexe maatschappelijke problemen willen aanpakken, is een langetermijnvisie noodzakelijk. Rudy van Belkom, initiatiefnemer en directeur van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek: “Vooral de implicaties van opkomende technologieën zijn een blinde vlek van de politiek. De toeslagenaffaire heeft dit pijnlijk duidelijk gemaakt. Hoe gaat algoritmische besluitvorming zich de komende 20 tot 30 jaar ontwikkelen? Het is van belang hier nu al aandacht voor te hebben, nu kunnen we immers nog keuzes en bijpassend beleid maken.”
Tegen de waan van de dag
Barbara Kathmann, voorzitter van de Kamercommissie Digitale Zaken nam het initiatief in ontvangst. In het huidige systeem is het erg moeilijk om goede besluiten te nemen voor de toekomst, zei ze. “Toen ik besloot om voorzitter te worden van de Kamercommissie Digitale Zaken, had men het over politieke zelfmoord. Zo’n moeilijk onderwerp, heel slecht voor je imago! Er gebeuren nu te veel technologische ongelukken. Er is te veel versnippering van middelen, kennis, geld en deskundigheid. Ik ben daarom heel blij met de Toekomst Kamer, een instrument tegen de waan van de dag.”
Daarop volgde een paneldiscussie met Tweede Kamerleden over het belang van langetermijndenken in de politiek. Naast Barbara Kathmann (GroenLinks-PvdA) namen Judith Tielen (VVD) en Jesse Six Dijkstra (NSC) deel aan het panel.
Is de Tweede Kamer te weinig bezig met de toekomst? Judith Tielen: “Ik nuanceer dat graag. Vaak zijn de toekomstvisies van politieke partijen heel verschillend en daardoor is keuzes maken voor de lange termijn ingewikkeld.” Barbara Kathmann: “Ons systeem helpt ook niet om de lange termijn mee te wegen. Vaak valt de financiering weg en wordt het kind met het badwater weggegooid.”
Is er wel voldoende kennis over technologie in de Kamer? Jesse Six Dijkstra: “Kennis is heel handig, maar je hoeft technologie echt niet tot in elk bitje en byte’tje te begrijpen. Als je maar oog hebt voor de impact. We kunnen ons verstoppen achter algoritmes die heel complex zijn, maar technologie is ook een visie op een samenleving. Hoe willen we samenleven? Als we het dan bijvoorbeeld hebben over mobieltjes op middelbare scholen, dan gaat het opeens leven, want dan wordt het tastbaar.”
Transparant maken
Hoe kan de politiek beter omgaan met de lange termijn? Jesse Six Dijkstra: “Wat een dominante mindset is, is dat een nieuwe technologie altijd direct toegepast wordt, zonder een brede visie op de neveneffecten voor de samenleving. Dat kan een valkuil zijn.” Judith Tielen: “De Toekomst Kamer ontwikkelt toekomstscenario’s. Dat is interessant, want dan kun je vanuit de Kamer het kabinet bevragen, waarom het ene scenario wel en het andere niet. Je moet transparant maken waar je voor kiest en de afwegingen die je maakt.” Barbara Kathmann: “Op welk toekomstscenario is dit beleid gestoeld? Ik denk dat het niet lang gaat duren voordat die vraag voorbijkomt in de Kamer!”
Na de paneldiscussie werden de eerste Toekomst Kamerleden geïnstalleerd – medewerkers van onder andere het Ministerie van Justitie en Veiligheid, het UWV, de TU Eindhoven en RELX. Zij ronden op dit moment een vraagstuk af over het algoritmeregister. De Toekomst Kamer zal de resultaten zeer binnenkort aanleveren bij de Tweede Kamercommissie Digitale Zaken.
Over De Toekomst Kamer
De Toekomst Kamer vormt de onafhankelijke buitenwacht: zij geeft geen adviezen, maar stelt vragen. De Toekomst Kamer biedt deze inzichten belangeloos aan Tweede Kamercommissies aan en ondersteunt hen zo (ongevraagd) bij voorbereidend onderzoekswerk. Het doel is niet om meningen te beïnvloeden, maar om expertise te bevorderen. De langetermijnimplicaties van technologie kunnen zo structureler worden meegewogen in besluitvorming. Deze deskundigheid moet eraan bijdragen dat er door de Tweede Kamer beter geïnformeerde besluiten voor de toekomst worden genomen. https://detoekomstkamer.nl/
Meedoen met De Toekomst Kamer?
De Toekomst Kamer bestaat uit de partnerorganisaties van Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT). Wil je meer weten over het partnerschap, stuur dan een mail naar info@stt.nl.