Kenniscoördinator Carlijn Naber wil STT verder brengen

Je bent teruggekomen bij STT. Waarom was dat?

Ik vind het heel leuk om met Rudy van Belkom aan het roer een nieuwe richting in te slaan. Ik wil graag het onderzoek dat STT doet en de kennisontwikkeling verder brengen. Vanuit STT-oogpunt is het heel waardevol dat ik de organisatie al ken. Die ervaring gaat mij helpen omdat ik weet wat het is, een verkenning opzetten en uitvoeren bij STT. Ik weet waar je tegenaan loopt als (toekomst)onderzoeker, ben op de hoogte van de methodieken en hoop een sparringpartner te zijn tijdens het onderzoeksproces.

Wat is er zo bijzonder aan toekomstonderzoek?

Dat langetermijndenken, dat is uniek, en dat je denkt vanuit de interactie technologie en samenleving. In Nederland hebben we veel goede onderzoeksinstituten. Maar die zijn hoofdzakelijk gericht op het nu, en niet op de toekomst. Dat is een unieke positie. Maar STT moet die wel versterken door tastbaar te maken dat onze lange termijn verkenningen relevant en belangrijk zijn.

Je hebt zelf in 2019 onderzoek gedaan naar de toekomst van veiligheid.

Ik heb gekeken naar de perceptie van veiligheid vanuit de mens. Dus hoe vóelt veiligheid. Want als het over veiligheid gaat, gaat het heel vaak over onveiligheid. Over misdaadcijfers. Maar dat is niet veiligheid, dat is onveiligheid. Dus ik heb veiligheid weggehaald bij het zelfstandig naamwoord, dat je de verantwoordelijkheid legt bij instanties. Je moet het veel meer zien als werkwoord, omdat we er zelf ook een rol in hebben. We kijken vooral heel erg naar de politiek, of naar de politie. Zo van, zij zorgen er maar voor. En we vergeten dan onze eigen verantwoordelijkheid.

Je hebt toekomstscenario’s uitgewerkt?

Ik heb 5 jaar vooruitgedacht, 15 jaar vooruitgedacht en 20 jaar vooruitgedacht. Ik ben steeds een stapje verder gegaan in die scenario’s. Het kan best zijn dat een technologie nú heel goed werkt, maar als je het een bepaalde rol geeft, dat dat dan op langere termijn een negatieve uitkomst kan hebben. Dat heb ik geprobeerd om te laten zien. Je kunt bijvoorbeeld overal camera’s ophangen, maar heeft ook een nadelig effect. Wat dan de afwegingen daarin zijn, daar zitten in die scenario’s heel veel voorbeelden van.

Je bent ook ZZP’er en je bedrijf heet Curious by Nature. Slaat dat op jezelf?

Ik denk dat die naam wel bij mij past. Nieuwsgierigheid en vragen ‘Waarom doen we wat we doen’, dat past bij mij.

Ik zag dat je economische psychologie hebt gestudeerd.

De studie gaat over koopgedrag en de interactie tussen mensen en hun omgeving. In de breedste zin van het woord.

Bedrijven gaan erg ver in de analyse van economisch gedrag, ook met technologie. Op internet bijvoorbeeld. Hoe kijk jij daar tegenaan?

Iedereen wil in het hoofd van de mensen kijken, toch? Gedragsanalyse en manipulatie is niet nieuw, dat doen we al jaren. Ik herinner me Coca Cola, die ons gedrag wilde sturen door subliminal priming; heel kort in reclame zo’n flesje Cola te laten zien. Ze dachten dat je dan Cola zou gaan drinken! Maar we weten dat dat niet zo werkt. Maar door alle digitale technologie is er natuurlijk veel meer data beschikbaar. Het is nu makkelijker om mensen in een internetfuik te stoppen. Want je weet van alles, en je weet ook wanneer mensen snel klikken. Zie de Bookings van deze wereld…

Nog 1 kamer beschikbaar! Wat vind je daarvan?

Het gaat vooral om het eigenaarschap van je data. Je data zou alleen van jezelf moeten zijn, alleen dat is natuurlijk niet zo.

STT is nu met drie onderzoeken bezig.

De toekomst van het lichaam gaan we lanceren tijdens de Dutch Design Week. Onderdeel van dit onderzoek is een ontwerpwedstrijd. Vooral de koppeling tussen speculatief design en toekomstdenken is een heel mooi gegeven. Dat maakt de mogelijke scenario’s tastbaar en prikkelt het inbeeldingsvermogen en het creatief denken.

En dan hebben we globalisering, wat echt een totaal ander onderwerp is.

Dat laat echt heel goed de diversiteit zien van hoe een verkenning eruit kan zien. Anna-Carolina Zuiderduin heeft globalisering vanuit het perspectief van internationale handel helemaal uitgepluisd. Zij brengt een gedegen analyse die inspireert met krantenartikelen uit de toekomst. Het derde onderzoek naar mens, natuur en technologie biedt zelfs een waaier aan mogelijkheden. Dus dat is ook weer een heel andere aanpak. Die aanpak bepalen de onderzoekers zelf, en dat levert iedere keer weer een uniek onderzoek op.

Welke onderwerpen kunnen we volgend jaar verwachten?

Het zijn altijd onderwerpen waarin technologie en maatschappij samenkomen. Er zijn ook onderwerpen die regelmatig terugkeren. Die zijn gerelateerd zijn aan ons dagelijks leven: wonen, werken en leven. Voor komend jaar staan arbeid, water en contact op de planning.

Wat is jouw visie, waar moet STT naartoe?

Ik wil graag een flexibele schil zodat we sneller kunnen reageren op wat er gebeurt. Meer onderzoek doen aan de hand van de actualiteit, dingen die nú spelen in de maatschappij. Ik wil graag een kennisagenda gaan maken, zodat we kunnen vastleggen wat we op de lange termijn gaan onderzoeken. En het gaat niet alleen om het toekomstgericht denken, maar ook het dóen. Het activeren van onze doelgroepen vind ik heel belangrijk.

Ik ga ook zoeken naar meer samenwerking om de kennisontwikkeling verder te brengen. Het idee is dat we zo meer impact kunnen maken. Ook zou ik graag veel meer gaan werken met stagiaires, andere manieren van samenwerking opzetten en nieuwe onderzoeksmethodes inzetten. Werk genoeg dus!