Jacqueline de Jong: ‘Veiligheid maken we met elkaar’

‘Het was een leuk en intensief traject. Ik zat de vergaderingen van de klankbordgroep voor en woonde bijeenkomsten van werkgroepen bij. Daarnaast fungeerde ik als sparring partner voor Carlijn Naber (rechts op de foto), de projectleider van de toekomstverkenning. Ook kreeg ik de conceptteksten van alle publicaties toegezonden, vergezeld van een stevige deadline. Dit alles ging in een hele plezierige sfeer en het resultaat mag er absoluut zijn!’

Carlijn Naber is economisch psycholoog en zij koos een invalshoek voor de verkenning die dicht bij haarzelf lag. Jacqueline de Jong: ‘Carlijn onderzocht hoe veiligheid tot stand komt. Hoe zit veiligheid in elkaar en wat is er nodig om mensen het gevoel van veiligheid te geven? In de verkenning wordt het fenomeen veiligheid niet als iets opgevat wat ons wel of niet overkomt, maar als een werkwoord. Wij maken en ervaren veiligheid in interactie met elkaar in een veranderende omgeving. Carlijn heeft het over beleving, dat vind ik een frisse manier om naar veiligheid te kijken. Beleving in plaats van objectief meetbare veiligheid. Bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid zijn wij niet gewend om op deze manier naar veiligheid te kijken. We werken veel meer met meetbare feiten en zijn niet met de beleving van veiligheid bezig, alhoewel ik dat wel belangrijk vind.’

Veiligheid is niet alleen het domein van het Ministerie van JenV. ‘Er zijn allerlei soorten veiligheid zoals voedselveiligheid of waterveiligheid. Wij als burgers spelen een rol bij het komen tot een veilige omgeving, maar ook allerlei instanties hebben hierin hun taak, denk aan scholen, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties. Veiligheid maken we met elkaar.’

Veiligheid is een subjectief begrip. Iedereen ervaart dit op een andere manier. ‘Dat klopt. Mijn veiligheidsgevoel is anders dan dat van bijvoorbeeld mijn buurman. Een bekend voorbeeld is dat een wijk in Amsterdam in de “Bosatlas van de veiligheid” staat aangemerkt als heel gevaarlijk omdat er veel criminaliteit heerst, maar uit onderzoek blijkt dat de inwoners zich er wel heel veilig voelen. Mensen voelen zich blijkbaar veilig in een gebied dat ze kennen en waar ze elkaar kennen. Dat heb ik zelf ook. Ik woon in Rotterdam en als ik ’s avonds laat mijn hond uitlaat, voel ik mij veilig. Het is druk op straat, ik heb een hond bij mij, de omgeving is goed verlicht, terwijl het gebied niet echt als heel veilig bekend staat. Een vertrouwd gevoel, een thuisgevoel, dat zijn dus elementen om een positieve veiligheidsbeleving te ervaren.’

De verkenning leverde, zoals gezegd, drie publicaties op. Op de vraag wat de lezers eruit moeten halen, antwoordt Jacqueline: ‘In de uitgaven worden beelden geschetst die verrassend zijn en kunnen schuren met bestaande opvattingen. Ik zou graag zien dat het tot nieuwe gesprekken en nieuwe inzichten leidt, maar ook tot discussies. Dat gebeurt ook al. Carlijn verzorgt een aantal Meet & Speak Up Sessies in het land en onlangs gaf ze een presentatie bij het Ministerie van JenV. Dat was erg succesvol, de opkomst was groot. De zaal reageerde heel goed op het thema veiligheidsbeleving. Er werd uitgebreid gediscussieerd over het belang ervan en hoe dat in de toekomst zou kunnen zijn. Het zou mooi zijn als er de komende tijd meer van dit soort sessies worden georganiseerd. De studie verdient het!’