Introductie-interview met nieuw Young STT-lid Roeland Aardewijn, Strategisch Beleidsadviseur Internationaal bij UWV

Programma’s, online agenda’s, snoeren en camera’s. Tech-savy als hij is, speelde Roeland Aardewijn zich in de afgelopen tijd in de kijker bij de directie Strategie, Beleid en Kenniscentrum van UWV. Hij wierp zich op als (onofficieel) problem solver hybride werken. En je begrijpt: deze tech-vaardigheden doen je populariteit onder collega’s géén kwaad. Als Strategisch Beleidsadviseur Internationaal kijkt Roeland over de kabels heen. Hij houdt zich bezig met arbeidsontwikkelingen, internationale dienstverlening, regelgeving en handhaving van sociale zekerheid. En de invloed daarvan op de uitvoeringsorganisatie. Veel in dialoog met ministeries en andere instanties in binnen- en buitenland.

Waar eerst de economie de arbeidsmarkt bepaalde, lijkt langzamerhand het omgekeerde het geval. Krapte in de ICT-sector, de invloed van de energiemarkt, maar ook sociale bescherming. Ook UWV merkt de impact van nieuwe technologie op de veranderende arbeidsmarkt. Roeland illustreert dit met twee actuele voorbeelden uit zijn werk. 

Een hot topic is platformwerken. Allereerst omdat er veel werk is, het is flexibel en mensen stromen makkelijk in via een app. Maar er zijn ook risico’s. ‘Er is sprake van schijnzelfstandigheid', vertelt Roeland. 'Mensen worden gezien als ZZP’er, terwijl ze de facto in dienst zijn bij het platform. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als een thuisbezorger wordt aangereden en een been breekt? Als ZZP’er heb je géén sociale rechten opgebouwd. Omdat het aantal platformwerkers explosief groeit, is een steeds grotere groep mensen niet sociaal verzekerd. In Europa is veel discussie over regelgeving. UWV denkt samen met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en andere uitvoerders mee over dit thema. Maar ook in internationaal verband: zo is UWV aangesloten op het European Social Insurance Platform (ESIP), dat ondanks nog een position paper over dit onderwerp publiceerde. Het belangrijkste discussiepunt is de introductie van een zgn. rechtsvermoeden, dat de bewijslast omdraait: je bent werknemer tot het tegendeel bewezen is.’

Een andere ontwikkeling is telewerken. Ook dat maakt volgens Roeland duidelijk hoe nauw technologie en ontwikkelingen in de samenleving samenhangen: ‘Denk aan de relatie met arbeidsmigratie. Binnen de EU mogen mensen in elke andere lidstaat gaan werken. Onder bepaalde voorwaarden kunnen zij opgebouwde sociale rechten meenemen naar deze landen. Telewerken maakt het ingewikkeld om te bepalen welk land verantwoordelijk is voor het uitkeren van deze rechten: stel dat iemand in Nederland woont en zes maanden vanuit Spanje online werkt voor een Duits bedrijf. Hoewel deze persoon in deze periode “fysiek” in Spanje werkt, draagt deze daarmee niet bij aan de Spaanse economie. In Europees verband vindt nu de discussie plaats of de bestaande regels voor het bepalen van de lidstaat waarin iemand verzekerd is nog toereikend zijn. In mijn rol volg ik deze ontwikkelingen en geef beleidsadvies over de vertaling van Europese regelgeving naar onze uitvoeringsorganisatie. En zo zijn er nog veel meer actuele onderwerpen.’

Roeland heeft een achtergrond in bestuurskunde en van huis uit kreeg hij filosofisch denken mee. Hij ziet meteen herkenning in de kernactiviteiten van STT: stimuleren van het gesprek over de toekomst en de impact van technologie. Veel innovatie is incrementeel, ook bij UWV: kleinere verbeteringen in de dienstverlening of in de bestaande organisatie. Gevraagd naar de langere termijn, reageert hij enthousiast: ‘Pasgeleden kwam tijdens een werkbezoek van een Fins collega-instituut het gesprek op strategic foresight en of UWV hiermee bezig is. Wij hebben een strategie voor zo’n vijf jaar en daar baseren we beleid op. Ik ben ervan overtuigd dat er nog veel winst te behalen is als we verder naar de toekomst kijken. Bijvoorbeeld het werken met toekomstscenario’s, daar ben ik benieuwd naar. De arbeidsmarkt verandert en onze rol verandert ook. Hoe passen wij onze dienstverlening daarop aan?’

Om die reden organiseerde UWV pasgeleden de talkshow ‘KRAP’. Samen met uiteenlopende experts faciliteerde UWV het gesprek over creativiteit in tijden van arbeidskrapte. ‘Nog altijd bestaat het beeld dat UWV alleen uitkeringen verstrekt, maar wij doen veel meer. Die bredere, maatschappelijke rol willen we meer benadrukken.’ Een oplossing voor de krapte ziet UWV onder meer in gezamenlijke regionale werkcentra. Alle werkzoekenden en werkgevers kunnen daar terecht voor de ondersteuning en begeleiding, die nodig is om mensen de stap te laten maken naar een nieuwe baan. Ook bij de inrichting hiervan wijst Roeland op de rol van technologie. ‘Alleen een fysieke plek is echt niet meer genoeg. Veel mensen zijn eraan gewend om online zaken te regelen, daar moet je rekening mee houden. De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt bieden ook kansen om andere keuzes te maken voor de toekomst.’

UWV is nieuw binnen het netwerk van STT. Het lidmaatschap past volgens Roeland goed bij de maatschappelijke positie van UWV: ‘We staan midden in de maatschappij en de grote veranderingen op de arbeidsmarkt. Door samen met andere partijen uit de overheid en het bedrijfsleven op interdisciplinaire wijze naar de toekomst te kijken, kunnen we als UWV beter bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen.’ Daar ligt voor UWV zelf ook nog wel een uitdaging, denkt hij. ‘Als grote overheidsorganisatie is het vaak lastig om snel op technologische ontwikkelingen in te spelen. Ik hoop vanuit de kennis die ik opdoe in het Young STT-netwerk het langetermijndenken binnen UWV te kunnen stimuleren. Andersom kunnen de andere leden uit het netwerk gebruik maken van de uitgebreide arbeidsmarktkennis van UWV.’

Roeland is op 11 november bij de eerstvolgende activiteit van Young STT, die STT organiseert in samenwerking met de TU Eindhoven, Capgemini en TU Delft. ‘Daar hoop ik kennis te maken met de andere Young STT-leden en van hen te horen wat zij doen binnen het netwerk.’