INTERVIEW - De Toekomst van het lichaam: ontwerp je eigen baby?
Technologie zorgt ervoor dat het lichaam steeds meer maakbaar wordt. Welke gevolgen gaat dat hebben? In de ontwerpwedstrijd Toekomst van het Lichaam gaven ontwerpers en kunstenaars hun visie op deze materie. Een van hen was Bertrand Burgers. Zijn Baby Builder was één van de inzendingen: daarmee bepaal je zelf het geslacht, erfelijke ziektes en zelfs de seksuele oriëntatie van je kind. Hoe kijkt hij terug op het project Toekomst van het lichaam?
In de verkenning Toekomst van het lichaam zijn vier toekomstscenario’s ontwikkeld. De ontwerpen illustreren deze vier toekomstscenario’s die beleidsmakers, politici en anderen kunnen gebruiken als bouwstenen voor de toekomst. Ontwerper Bertrand Burgers van Symbiose Studio maakt projecten op de grens van kunst en wetenschap.
Met de Baby Builder kun je je kind modificeren. Je kunt bijvoorbeeld huidskleur, intelligentie en aanleg voor ziektes aanpassen. Waar trekken deelnemers de grens? “Ik zie regelmatig dat mensen de technologie rationeel niet verstandig vinden, maar emotioneel het beste willen voor hun kind. Wat overeenkomt, is dat de meeste mensen met technologie graag ziektes willen voorkomen. We betreden een grijs gebied zodra het over mensverbetering (intelligentie, uiterlijk, persoonlijkheid) gaat.”
Jouw inzending is ondergebracht in het toekomstscenario Do It Yourself, waarbinnen mensen grote vrijheid hebben om hun lichaam vorm te geven. Wat vind je daarvan? “Ik weet het niet. Aan de ene kant vind ik het mooi dat mensen hun lichaam zelf kunnen vormgeven naar een versie waar ze zichzelf goed bij voelen en zich mee kunnen identificeren. Maar als iedereen zichzelf straks kan aanpassen naar bijvoorbeeld de heersende schoonheidsidealen, gaan we er dan allemaal hetzelfde uitzien? En als we onszelf eindeloos kunnen aanpassen, zijn we dan ooit nog tevreden met onszelf? Zoals altijd met technologie zijn er mogelijkheden en valkuilen, en is het aan onszelf om richting te geven en de technologieën zo ethisch mogelijk te ontwikkelen.”
De Baby Builder heeft veel belangstelling gehad de afgelopen jaren. Wat is het belangrijkste dat het project heeft opgeleverd? “Los van de inhoudelijke dialoog over het aanpassen van embryo-DNA, is de Baby Builder belangrijk geweest om de meerwaarde van kunst en design aan te tonen voor de wetenschap.”
Je deelt data uit het project Baby Builder met het Erasmus Medisch Centrum (EMC). Wat doen zij ermee? “Zij willen graag inzicht in waar men de grens trekt. Maar het is natuurlijk wel een kunstwerk in een veelal niet-wetenschappelijke setting. Het is lastig en ook gevaarlijk om echt conclusies te trekken uit deze data, maar het biedt wel afwijkende en dus interessante inzichten.”
Veel mensen staan ambivalent tegenover opkomende technologieën. Ze bieden veel kansen, maar er zijn ook veel ethische kwesties. Hoe sta jij er zelf tegenover? “Precies zo. Het is heel afhankelijk over welke technologie het gaat en in welke context. Ik denk dat de meeste technologieën de mogelijkheden hebben om ons leven sterk te verbeteren, maar we moeten leren ons te wapenen tegen de gevaren. Mensen willen altijd beter, sneller, meer – en daarbij worden niet altijd de meest verstandige keuzes gemaakt voor de lange termijn. We kunnen er maar beter voor zorgen dat we manieren vinden om technologie op een ethische manier te ontwikkelen, in plaats van geld of ego's een te grote rol te laten spelen zoals nu vaak het geval is.”
- Download de verkenning Toekomst van het lichaam
- Bestel een papieren exemplaar via info@stt.nl
