Derde editie Technologie Kieswijzer online: ‘De verschillen worden steeds scherper’.
Na een opeenstapeling van grootschalige datalekken, desinformatie-campagnes en algoritmische discriminatie bevat de StemWijzer dit jaar alsnog maar één stelling over digitale zaken. Net als bij de vorige verkiezingen staat dit thema laag op de politieke agenda en worden Kamerleden met verstand van digitale zaken laag op de kieslijsten geplaatst. Toch is er een duidelijke verschuiving zichtbaar: “Ook digitalisering is als politiek thema aan het polariseren.”
Nuance ontbreekt
De verregaande invloed van digitale technologieën op de samenleving stond de afgelopen tijd weer volop in het nieuws. Denk aan de grootschalige datalekken bij bevolkingsonderzoeken, de nepnieuws verspreid door Russische netwerken en het discriminerende algoritme dat door DUO werd ingezet bij de fraudeaanpak van studenten.
Er valt blijkbaar nog genoeg te leren op het vlak van digitale zaken. Daarom herlanceert Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) de Technologie Kieswijzer nu voor een derde keer. Kiezers kunnen met deze stemhulp hun eigen standpunten bepalen en deze vergelijken met die van politieke partijen.
In plaats van binaire stellingen krijgen ze per onderwerp 5 oplossingen voorgelegd. De vraag is namelijk niet óf we onze online privacy moeten beschermen, maar hoé we dat moeten doen. Deze nuance ontbreekt vaak bij het debat over technologie.
Scherpe verschillen
Door 17 tech-gerelateerde vragen te beantwoorden kunnen mensen erachter komen welke politieke partijen het best opkomen voor hun belangen op het gebied van digitale technologieën. Onderwerpen die aan bod kwamen zijn onder andere fake news, digitale inclusie en de macht van Big Tech. Hoewel de belangrijke digitale thema’s in deze kieswijzer vrijwel onveranderd zijn, zijn de resultaten wel degelijk anders. Veel partijen hebben hun standpunten namelijk herzien, waardoor een duidelijke verschuiving zichtbaar is.
“Ook digitalisering is als politiek thema aan het polariseren”, aldus initiatiefnemer en STT-directeur Rudy van Belkom: “In 2021 en 2023 waren de antwoorden van veel partijen nog vrij willekeurig, zonder een consistente visie. Dit jaar hebben relatief veel partijen hun standpunten duidelijk aangescherpt”. Vooral de frictie tussen overheidssturing en marktwerking wordt steeds zichtbaarder en ook de verschillen tussen een nationale of Europese aanpak komen scherper naar voren.
Wat verder opvalt is dat de klassieke verdeling tussen conservatieve en progressieve partijen binnen het digitale domein niet helemaal opgaat. Sommige partijen die je traditioneel conservatief zou noemen, hebben ten opzichte van technologie juist een vrij progressieve houding. Volgens hen moeten we zoveel mogelijk experimenteren met nieuwe technologieën zoals AI, terwijl de gevestigde progressieve partijen juist op de rem trappen en waarschuwen voor de kwetsbaarheden.
Er is dit jaar dus écht iets te kiezen. STT adviseert deze kieswijzer als aanvullende stemtool te gebruiken. “Technologie gaat ons allemaal aan, ook als je denkt dat je er niets mee hebt”, besluit van Belkom.
Achtergrond Technologie Kieswijzer
Een belangrijk doel van deze kieswijzer is om de mediawijsheid in de samenleving te vergroten. Zo is er extra uitleg per vraag met linkjes naar achtergrondinformatie. Verder heeft de kieswijzer een voorleesfunctie, zodat de kieswijzer ook toegankelijk is voor de 2,5 miljoen mensen in Nederland die moeite hebben met lezen en schrijven. De Technologie Kieswijzer is een initiatief van Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) en ging in 2021 van start. Toen is de Technologie Kieswijzer door bijna 30.000 Nederlanders gebruikt.
Naar de Technologie KieswijzerAnalyse resultaten 2021
In 2021 deden ruim 30.000 Nederlanders de Technologie Kieswijzer, die resultaten zijn geanalyseerd en werden meegenomen in de publicatie STT96 Toekomst van democratie.
Bekijk de analyse