Nieuwe publicatie Toekomst van globalisering: over afhankelijkheid, global commons en het niet-wereldwijde web
De internationale handel maakt ons afhankelijk van andere landen. Door het stokken van handelsketens tijdens de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne werd dit maar al te duidelijk. Een discussie laaide op over globalisering. Moeten we zelfvoorzienender worden? Moeten we onafhankelijker worden van bijvoorbeeld China? Willen we blijven inzetten op economische groei? De nieuwe publicatie Toekomst van globalisering laat zien dat deze discussie niet draait om feiten, maar om normen en waarden. Technologie maakt er een fundamenteel onderdeel van uit - denk aan de energietransitie, Big Tech en de AI- en kwantumrace. Vier scenario’s bieden handvatten voor de keuzes waar we voor staan. Keuzes die ook relevant zijn voor het nieuwe kabinet.
Keuzes maken na verkiezingen
Nu, vlak na de verkiezingen, is er weer een gelegenheid om een nieuwe richting te kiezen en nieuw beleid vorm te geven, ook op het gebied van globalisering. Drie grote politieke partijen lijken in te willen zetten op de-globalisering. De VVD wil minder afhankelijk worden van grootmachten: “Wij Nederlanders mogen voor onze veiligheid niet te afhankelijk blijven van de Amerikanen.” GroenLinks-PvdA vreest voor afhankelijkheid van China voor de klimaatproblematiek: “We moeten voorkomen dat China onze economie en onze energietransitie in gijzeling kan nemen.” Ook NSC heeft oog voor globaliseringsvraagstukken: “Zowel met het oog op de concurrentiepositie als de verduurzaming van onze bedrijven is strategische autonomie noodzakelijk.”
Maar willen we wel minder globalisering? Willen we economische groei centraal blijven stellen, of moeten we meer oog krijgen voor brede welvaart? Deze keuzes vormen het kader voor een viertal scenario’s die binnen Toekomst van globalisering zijn uitgewerkt. STT verbindt geen waardeoordeel aan deze scenario’s. Ze zijn bedoeld als het startpunt van een discussie, en maken de keuzes waar we nu voor staan inzichtelijk.
Macht van tech-reuzen
In het eerste scenario staan globalisering en economische groei centraal. Dit wereldbeeld komt het meest overeen met de huidige uitgangspunten van globalisering. In dit scenario worden we bijvoorbeeld steeds afhankelijker van Big Tech: een speculatief nieuwsbericht uit 2050 gaat dan ook over kritiek op het eerste Microsoft-ziekenhuis.
Global commons
Het tweede scenario draait om globalisering en brede welvaart. Internationale samenwerking en integratie staan in dit wereldbeeld centraal. De bescherming van de global commons staat hierin centraal. Dit is gemeengoed waarvan de waarde niet alleen in financiële middelen is uit te drukken, zoals het milieu, energie of grondstoffen. ‘Historisch akkoord bereikt ter bescherming van de maan en Mars’, kopt een nieuwsbericht uit 2050.
Inzetten op consumptievermindering
De derde oplossingsrichting combineert de-globalisering en brede welvaart. Dit wereldbeeld zet in op de bescherming van het gemeengoed, maar op nationaal niveau. In plaats van internationale samenwerking fragmenteert de wereld en valt uiteen in verschillende blokken die het welzijn van hun eigen burgers en milieu voorop stellen. Het nieuws uit 2050: ‘Europa zet vol in op consumptievermindering: nieuw wetsvoorstel verbiedt privé-auto vanaf 2055.
Meerdere internetten
In het vierde scenario staan de-globalisering en economische groei centraal. De focus in dit wereldbeeld ligt op het versterken van de eigen concurrentiekracht en concurrentiepositie in de internationale markt. Tegelijkertijd zetten landen in op het afschermen van hun eigen markt voor buitenlandse concurrenten. Het internet spat in dit scenario bijvoorbeeld uiteen in een aantal internetten.
Technologie maakt een integraal onderdeel uit van globalisering, technologie en globalisering oefenen een sterke invloed op elkaar uit. De keuze voor een bepaalde richting houdt daarom ook een keuze in voor de manier waarop technologie wordt gebruikt.
Een goed of fout toekomstbeeld over globalisering bestaat niet. Elk toekomstscenario bevat positieve elementen, maar brengt ook negatieve effecten teweeg. De vier scenario’s dienen daarbij als bouwstenen, die op verschillende manieren zijn te combineren. Het is nu tijd om keuzes te maken voor de toekomst, keuzes die ons allemaal aangaan.
100ste publicatie
Toekomst van globalisering komt op 28 november uit. Het is de 100ste verkenning die STT uitbrengt. Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) werkt aan lange termijn toekomstverkenningen en onderzoekt welke mogelijke invloed technologie heeft op uiteenlopende maatschappelijke thema's. STT doet geen voorspellingen maar beschrijft alternatieve toekomstbeelden. STT bestaat dit jaar 55 jaar.