Gaan we de intelligentiecode kraken met AI?

Deze en nog veel meer conclusies trok Rudy van Belkom naar aanleiding van een literatuurstudie, diverse expertsessies en een uitgebreid onderzoek over AI. Hij voerde dit onderdeel van de toekomstverkenning, die in totaal anderhalf jaar gaat duren, uit gedurende de periode januari – juni 2019. Alle resultaten zijn opgenomen op de website www.detoekomstvan.ai. Het tweede deel van de toekomstverkenning AI bestaat uit een onderzoek naar diverse toekomstscenario’s en dit zal naar verwachting eind 2019 worden gepubliceerd. Deel drie van de verkenning gaat over de gewenste toekomst en ethische vragen en is half 2020 gereed.

Uit de studie van Rudy van Belkom blijkt dat het lastig blijkt om intelligentie ‘te klonen’. Experts zijn het er dan ook niet over eens wanneer human-level AI wordt bereikt. De stip op de horizon verschuift met de tijd mee en lijkt continu even ver weg staan. Toch is het niet ondenkbaar dat ‘de intelligentiecode’ wordt gekraakt. Rudy van Belkom: ‘Voor schaken leek ooit een vorm van menselijke intelligentie nodig te zijn; je moest strategisch kunnen denken en je tegenstander kunnen inschatten. Inmiddels weten we dat alle “what ifs” geprogrammeerd kunnen worden en een abstracte representatie en brute rekenkracht voldoende zijn om de mens op het schaakbord te verslaan.’

Wat als taken die nu heel complex lijken ook met een relatief eenvoudig algoritme zijn op te lossen? Rudy: ‘In dat opzicht lijkt creativiteit het nieuwe schaken. AI is nu al in staat om kunstwerken te maken en muziekstukken te componeren. Veel mensen hebben moeite om dit te accepteren als échte creativiteit. Hier speelt tevens de filosofische discussie of wij zelf ook niet gewoon geprogrammeerd zijn en dus niet zo autonoom handelen als we denken. AI kan daarmee de volgende “belediging” voor de mensheid worden. Machines waren ons eerder al de baas in fysieke arbeid en rekenkracht en nu staat ons intellectueel vermogen ook al op het spel. Dit vermogen heeft ons altijd onderscheiden van alle andere wezens op aarde en heeft ons (in ieder geval gevoelsmatig) controle gegeven over onze omgeving. Het is dan ook niet vreemd dat sommige mensen zich tegen AI afzetten. AI is hoe dan ook een spiegel voor de mensheid. Het leert ons enorm veel over onszelf en stelt ons fundamentele vragen over het menszijn.’

‘Voor mij blijft de vraag of wij menselijke intelligentie moeten nastreven. Duikboten zwemmen niet zoals vissen en vliegtuigen vliegen niet zoals vogels; waarom zouden computers dan wel moeten denken als mensen? Wanneer je een spin menselijke intelligentie geeft dan zal deze zich niet als een mens gaan gedragen, maar als een “superspin” die nog betere webben kan spinnen en prooien kan vangen. We gaan pas echt stappen zetten als we het idee loslaten dat we superieure wezens zijn. De mens is niet superieur aan insecten, we zijn allebei geëvolueerd voor andere doeleinden. Mensen hebben weliswaar meer geavanceerde cognitieve vaardigheden, maar insecten kunnen hoogstwaarschijnlijk een nucleaire ramp overleven. “Succes” is dus contextafhankelijk en daardoor relatief.’

Rudy besluit: ‘We moeten onszelf gaan afvragen voor welk doel we intelligente machines willen inzetten, in plaats van het als doel op zichzelf te zien. Hoe kunnen we met behulp van intelligente machines een betere wereld creëren? En wat is een betere wereld precies? Mens en machine zouden wat mij betreft moeten samenwerken vanuit hun eigen specialisaties. Laat complexe statistiek over aan computers en sociaal gevoelige vraagstukken aan mensen. Waarom zouden we emoties inbouwen in machines? Ik zou er juist naar streven om computers zo objectief mogelijk te maken. Daar zijn mensen met alle evolutionair geprogrammeerde vooroordelen en emoties namelijk helemaal niet zo goed in.

De website www.detoekomstvan.ai is op 26 juni jl. live gegaan. De resultaten van het eerste deel van de toekomstverkenning AI zijn als pdf te downloaden.