Boeklancering ‘Alive and Clicking. Er is hoop voor de democratie’ van toekomstonderzoeker Rudy van Belkom

Wanneer het over de toekomst van democratie en technologie gaat, dan gaat het vaak over de desastreuse gevolgen van nepnieuws en filterbubbels. Volgens Van Belkom ligt het genuanceerder: ‘Nepnieuws verspreidt zich inderdaad sneller dan ander nieuws, maar uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat dit niet komt doordat algoritmen nepnieuws sneller verspreiden. Maar omdat mensen dit doen. Ik zeg hiermee niet dat nepnieuws geen probleem vormt, maar dat als we het probleem willen oplossen we er niet zijn door alleen de algoritmen aan te passen.’ In zijn boek gebruikt Van Belkom de metafoor van een zaklamp: ‘We bekijken problemen zoals nepnieuws vaak met een zaklamp in een donkere ruimte. Je ziet dan echter maar een klein deel van de oorzaak van het probleem. Ik probeer met het boek de lichtschakelaar aan te zetten, zodat we een beter begrip krijgen van het geheel en de onderlinge verhoudingen.’

In de toekomst van de democratie zijn de jongere generaties aan zet. Zeker, jongeren gaan relatief minder vaak naar stembureaus. Maar op straat en social media zijn ze ontzettend maatschappelijk betrokken. In Alive and Clicking spreekt Van Belkom over een nieuwe protestgeneratie. ‘Denk bijvoorbeeld aan de massale opkomst bij protestbewegingen over het klimaat of #BlackLivesMatter. Jongeren willen wel gehoord worden en hebben serieuze ideeën over de toekomst. Voor mijn boek schreven jongeren uit Pakistan, Afrika en Amerika Dear Democracy-essays. Deze essays bieden hoop en perspectief voor de toekomst. Ook hier is nuance op zijn plek; terwijl volwassenen verzuchten dat jongeren vastgeplakt zitten aan hun telefoonscherm, blijkt uit onderzoek dat zij juist bewust omgaan met technologie. We moeten ze alleen anders benaderen. Ik pleit ervoor dat we dit opbloeiende (digitale) activisme een plek geven in het politieke systeem.’

Van Belkom ziet overal ter wereld initiatieven opkomen, waarin met democratische vernieuwing wordt geëxperimenteerd. ‘Audrey Tang, de Taiwanese Minister van Digitale Zaken, bewijst al dat technologie en politiek kunnen samensmelten, om zo nieuwe vormen van burgerbetrokkenheid mogelijk te maken. Het platform vTaiwan komt direct voort uit revolutie en activisme. Op dit platform kunnen burgers online en offline meebeslissen over wetsvoorstellen of overheidsinitiatieven. Ze kunnen zich abonneren op onderwerpen, stemmen, maar ook zelf voorstellen indienen en medestanders vinden. De voornaamste taak van de overheid is om het proces te faciliteren. Vanuit het Nieuwe Kiezen ontwikkel ik zelf ook al een aantal jaren experimenten, zoals thematische schaduwverkiezingen dit jaar in twee grote steden. Ook in Nederland staat democratische vernieuwing op de agenda.’

Als we de democratie serieus nemen moeten we deze vormgeven voor de toekomst. Democratie is maatschappelijke besluitvorming. Wie mag waarover meebeslissen en welke rol spelen digitale technologieën hierin? Van Belkom ontwikkelde vier toekomstscenario’s voor de rol van de burger in de digitale democratie. Ze zijn uitgewerkt in vier nieuwsartikelen met headlines anno 2050: Verkiezingen nu officieel verleden tijd. Zuckerberg zet vol in op gepersonaliseerde democratie. Burger laat politiek steeds vaker links liggen. Of: Europees Parlement stelt online participatieplicht in.’ Om geïnformeerde keuzes te kunnen maken voor de toekomst moeten we weten wat onze opties zijn’, besluit Van Belkom.

Op 13 mei presenteert Rudy van Belkom zijn nieuwe boek Alive and Clicking. Hoe kunnen we de kloof tussen burger en politiek verkleinen? En welke rol kan technologie hierin spelen? Reserveer hier je ticket: Boekpresentatie : Alive and clicking - Pakhuis de Zwijger.