Nieuwe STT-publicatie biedt meerdere scenario’s voor toekomst vol kwalitatieve groei
De relatie tussen mens, natuur en technologie zal ingrijpend veranderen. Maar hoe? De nieuwe toekomstverkenning ‘Voor niets gaat de zon op’ onderzoekt mogelijke toekomstscenario’s. Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) schetst daarmee meerdere opties voor een wereld gericht op kwalitatieve groei - waar nog veel te kiezen is. Op 5 juni wordt de publicatie gepresenteerd in het Groote Museum in Amsterdam.
Klimaatverandering, waterschaarste, het afnemen van biodiversiteit: de mensheid zal een andere richting op moeten slaan. In welke richting de oplossing gezocht moet worden is onderwerp van discussie. Eén benadering verlegt de focus van kwantitatieve groei naar kwalitatieve groei (zoals de groei in biodiversiteit en geluk). Dit wordt ‘postgroei’ genoemd. Vaak wordt dit gezien als één scenario, maar ook binnen deze optie zijn er nog veel mogelijkheden. Deze STT-verkenning werkt daarom meerdere toekomstscenario’s uit, waarbij mens, natuur en technologie in andere verhoudingen tot elkaar staan.
Driehoeksverhouding tussen mens, natuur en technologie
Auteur Lisa Mandemaker maakt de toekomstscenario’s tastbaar door de verbeeldingskracht te stimuleren, waardoor de gevolgen van verschillende keuzes inzichtelijk worden. Deze scenario’s onderzoeken verschillende relaties binnen de driehoeksverhouding van mens, natuur en technologie, zoals een wereld waarin technologie domineert. Dit resulteert in vijf toekomstscenario’s die elk een heel andere toekomstwereld oproepen.
Leven we straks afgeschermd van de natuur in ‘mensgebieden’, of zetten we klimaatengineering in om klimaatverandering tegen te gaan? In een ander scenario wordt de natuur onze leraar. Natuurlijke systemen en processen vormen de basis van innovatie. De scenario’s vormen een reflectie van een complexe, veelzijdige realiteit, waarin ontwikkelingen ook ongewenste implicaties kunnen hebben. Om de verschillende scenario’s invoelbaar en tastbaar te maken, is er gebruik gemaakt van speculatief ontwerp. DNA opslaan in bomen, praten met andere diersoorten en het creëren van nieuwe soorten zijn ideeën die worden verkend.
Sturen op wat we belangrijk vinden
De verkenning is niet bedoeld als pleidooi voor het postgroeiscenario – de verkenning biedt perspectieven, maar maakt geen keuzes. Dat is aan beleid en politiek, die STT met deze beeldende verkenning inspiratie hopen te bieden. Deze publicatie wil de keuzes die voorliggen tastbaar maken en discussie daarover aanjagen. Hoe gaan we die keuzes maken, en sturen op wat we belangrijk vinden? STT gaat organisaties workshops aanbieden om deze dialoog te faciliteren. Mandemaker: “We kunnen deze discussie niet meer voor ons uitschuiven. Aan alles is zichtbaar dat de wereld nu snel verandert.”
Voor niets gaat de zon op. Toekomstscenario’s voor postgroei. Lisa Mandemaker en Daphne Roodhuyzen. STT, 2024.
