Een nieuw begrip van zelfredzaamheid

In haar toekomstverkenning over zelfredzaamheid denkt projectleider Eefje Op den Buysch na over de rol die technologie speelt bij zelfredzaamheid. Technologie kan zorgen voor meer zelfredzaamheid, maar kan ook drempels opwerpen. Het gaat haar erom dat mensen die zelfredzaam wíllen zijn, het kunnen zijn. Eefje’s adviescommissie denkt mee en bevraagt haar kritisch over de keuzes die ze maakt binnen haar project.

Een van die keuzes is de afbakening van de technologie tot informatie- en communicatietechnologie. Die afbakening is belangrijk om het werkbaar te houden, want als ze zich zou toeleggen op alle afzonderlijke toepassingen op het gebied van zelfredzaamheid, dan zou de toekomstverkenning verzanden in een moeras van allerlei hulpmiddelen en technologische vooruitgang op klein niveau. Wat Eefje dus wil doen is vooral kijken naar de basis van het systeem: hoe zorg je dat dat voor iedereen toegankelijk is.
Daarnaast denkt ze dat als het om toepassingen van de toekomst gaat, we ons daar helemaal nog geen beeld van kunnen vormen, omdat die waarschijnlijk helemaal niet lijken op wat we nu gebruiken. Zo hadden we 20 jaar terug ook niet kunnen denken dat we nu via onze smartphone digitaal kunnen vergaderen en via datzelfde apparaatje nog veel meer mogelijkheden hebben.

De keuze voor informatie- en communicatietechnologie is met haar achtergrond in deze richting een keuze die past bij haar denken. Eefje is een systeemdenker, en wil het systeem rond de zelfredzaamheid graag doorgronden tot in de diepste krochten, om daarna te kijken of er vanaf die fundamenten een nieuw systeem te bedenken is dat voor iedereen biedt wat nodig is. Want Eefjes drijfveer in deze toekomstverkenning is naast de toegankelijkheid voor iedereen, vooral ook de acceptatie van iedereen met zijn of haar eigen keuzes, en een ‘zelfredzaamheidssysteem’ dat daar bij past.

Eefje heeft in haar periode van deskresearch al met veel deskundigen en betrokkenen gesproken en wil in de komende periode nog veel meer gesprekken voeren. ‘Verhalen van de straat’ horen daar ook bij, via de vele mensen die ze spreekt heeft ze voldoende ingangen daarvoor.
Zelf vindt ze de term zelfredzaamheid eigenlijk niet goed gekozen, want die betreft feitelijk een classificatie die de maatschappij van buitenaf oplegt, terwijl het zou moeten gaan over hoe iemand het zelf ervaart. Iemand die ervoor kiest om zich niet aan onze systemen te willen aanpassen, kan uiterst zelfredzaam zijn, en andersom: mensen die een goede baan en goed leven hebben, kunnen een burn-out hebben of afhankelijk zijn van bijvoorbeeld antidepressiva, waardoor ze verminderd zelfredzaam zijn. Daarnaast stelt ze dat wij mensen eigenlijk niet gemaakt zijn om dingen alleen te doen. Ook in dat kader dekt de term zelfredzaamheid niet de behoefte waar het om gaat.

In de gesprekken met deskundigen en betrokkenen hoopt Eefje de struikelblokken te identificeren die voor mensen de zelfredzaamheid beperkt. In de loop van het jaar start ze een podcastserie op basis van deze interviews. De interviews zelf en de reacties die ze op de podcasts krijgt, geven haar weer input voor de vervolgfase waarbij ze in workshops wil gaan ontdekken hoe de toekomst van zelfredzaamheid eruit ziet in een vernieuwd systeem.

Wilt u op de hoogte blijven of meedenken met de studie zelfredzaamheid en technologie?
Neemt dan contact op met Eefje via info@stt.nl