Data is macht

Met deze ‘opwekkende’ woorden opende Dirk Helbing, hoogleraar Computational Social Science van ETH Zürich, zijn lezing tijdens het Symposium ‘Meer Data’ dat op 9 maart 2017 in de grote zaal van KIVI in Den Haag plaatsvond. Helbing gaf een reeks voorbeelden van de rol die big data in onze samenleving speelt en concludeerde: ‘Bedrijven ontwikkelen zich momenteel te langzaam op digitaal gebied. Zij moeten hun strategie aanpassen.’ Zijn advies: ‘Elke organisatie zou 5% van het R&D-budget in een gemeenschappelijk fonds moeten storten zodat de samenleving kan werken aan het oplossen van maatschappelijke problemen zoals ongelijkheid of klimaatverandering door Big Data en Artificial Intelligence slimmer in te zetten.’

Aske Plaat, hoogleraar Data Science bij de Universiteit Leiden en wetenschappelijk directeur van het Institute of Computer Science, en de tweede keynote speaker tijdens deze bijeenkomst: ‘Big Data heeft de wereld veranderd. Informatie wordt anders gedeeld. De krant heeft plaats gemaakt voor de nieuwssites. Het is het einde van de geografische jurisdictie, van het copyright en van onze privacy. En het begin van beïnvloedende algoritmen, denk aan bol.com, booking.com of Netflix. Maar ook het begin van (fake) personal news, van cyber influencing, van global groups en nieuwe verdienmodellen zoals Airbnb.

Big Data neemt niet alles over. Wat blijft is de passie van de mens, de angst en de hoop. De enige constante is verandering. Daarbij moeten wij niet vergeten dat techniek neutraal is. De mens bepaalt wat er mee gebeurt.’

Vervolgens splitsten de aanwezigen zich om in vier breakoutsessies te discussiëren over data & privacy, Responsible Data Innovation, Data Gravity en persoonlijke data disruptie.

Enkele resultaten en aanbevelingen uit de discussies:

• In mei 2018 wordt de nieuwe Europese wetgeving (General Data Protection Regulation) ingevoerd. Deze wet vervangt de Wet bescherming persoonsgegevens. Belangrijk is dat de overheid burgers voorlichting geeft over hun rechten, transparant is, voor handhaving zorgt, het individu beschermt en het goede voorbeeld geeft bij databeheer en datagebruik.
• Maatschappelijke of ethische waarden komen door het gebruik van big data onder druk te staan. Hebben de burgers nog de vrijheid om te kiezen, of worden ze ongemerkt bepaalde richtingen op gestuurd. Begin dus op jonge leeftijd met mediawijsheid, bij voorkeur al op het basisonderwijs. Leer jongeren ook vragen te stellen.
• Als algoritmen niet goed te volgen zijn, staat gelijkwaardigheid onder druk. Maak ethiek onderdeel van de studie programmeren. Zo zorg je ervoor dat studenten weten wat ze doen.
• Het probleem is dat we te weinig mensen hebben om alle (ook toekomstige) techniek te implementeren. Misschien moeten we ervoor zorgen dat meer mensen bèta-studies gaan volgen.
• Als steeds meer kennis wordt overgenomen door robots en kunstmatige intelligentie, is er minder betaalde arbeid nodig en wordt consumeren een probleem omdat mensen minder te besteden hebben.
• Data heeft waarde en verkeerd gebruik van data kan verstrekkende gevolgen hebben. Toch is slechts een fractie van de Nederlandse bevolking en de politiek zich hiervan bewust.
• Neem de handhaving van de GDPR heel serieus.
• Zorg voor een digitale agenda.
• Word wakker!

De boodschap van de aanwezigen aan de politiek is:

Aan het einde van de bijeenkomst overhandigde Jos Keurentjes, Chief Scientific Officer en lid Raad van Bestuur TNO, het eerste exemplaar van de publicatie ‘Data is macht’, de eindrapportage van de toekomstverkenning ‘Het datagedreven leven’, aan Steven Luitjens, directeur Informatiesamenleving en Overheid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Hij beaamde dat data geen sinecure is. ‘Het onderwerp overstijgt de diverse departementen. Een integrale benadering vanuit de overheid is noodzaak. Wij moeten van ver komen. Belangrijk is in gesprek te blijven met marktpartijen en wetenschap en kennis te delen.’

U kunt deze pubicatie downloaden of bestellen. Klik hier. 

Foto bovenaan de pagina:
Overhandiging van de publicatie ‘Data is macht’. V.l.n.r. Dhoya Snijders, Projectleider van de toekomstverkenning ‘Het datagedreven leven, Jos Keurentjes, voorzitter van de Stuurgroep en Steven Luitjens, Ministerie van Binnenlandse Zaken.