Soledad van Eijk: ‘Consequent energiebeleid noodzaak’

De elektrificatie van de industrie neemt aan belang toe. Consequentie hiervan kan zijn dat er minder industrie nodig is. Andere mogelijkheid is dat de industrie zich gaat vestigen nabij de locatie waar de elektriciteit voor het grootste gedeelte wordt opgewekt. Bijvoorbeeld bij grote zonneparken in Afrika of in het Midden-Oosten.

Energie kan ook op een andere wijze worden opgewekt. Denk hierbij aan zwevende windmolens of huizen die zijn voorzien van speciale coatings waardoor de gehele woning in 2050 energie kan opwekken. Zelf vind ik het idee van draadloze energie interessant. Ik vraag mij af of dat in 2050 net zo gewoon is als draadloos internet dat nu is.

Nog een voorbeeld. NASA wil in 2030 mensen op Mars hebben. Dan kunnen we onderzoeken wat daar de mogelijkheden zijn op bijvoorbeeld het gebied circulaire oplossingen zoals hergebruik van uitstoot. Vervolgens zouden we op Mars een heel nieuw energiesysteem kunnen opzetten. We zijn daar immers niet gebonden aan de bestaande vormen zoals we die hier op aarde hebben.

Het zijn natuurlijk leuke voorbeelden, maar ze zeggen niets over hoe we moeten komen tot een energiesysteem in 2050 waar we al deze technologieën ook op een duurzame manier kunnen gebruiken. Ik ben daar in de publicatie “En toen ging het licht aan…” dieper op ingegaan.

Allereerst heb ik een aantal trends onderzocht: welke kant gaan we op met duurzame energie en hoe gaan we om met decentrale energie. We gaan onze energie steeds meer decentraal opwekken, kijk bijvoorbeeld naar de zonnepanelen. Maar we hebben nu nog een centraal gecoördineerd systeem. Hoe gaan we dat in de toekomst verbinden en wat zijn de gevolgen als je voor centraal of decentraal kiest? Dat geldt ook voor de variabelen nationaal en internationaal. Nederland is een klein land, als we hier veel duurzame energie opwekken, wat gaan we dan met het overschot doen?

Het is nog “maar” 33 jaar tot 2050. We moeten nu keuzes maken die bepalen hoe het energiesysteem er dan uit komt te zien. Want willen we het energiesysteem veranderen, dan kunnen we niet elke vier tot vijf jaar van strategie veranderen. Belangrijk is om goed na te denken over hoe we ervoor zorgen dat de energie in 2050 voor iedereen betaalbaar is. Ook innovatie is belangrijk. Veel van de huidige technologie is centraal. We moeten nadenken hoe we de decentrale technieken beter maken, maar ook hoe we de koppelingen maken naar de centrale toepasbaarheid van al die technologieën.
Willen we in Nederland alle energie duurzaam opwekken, dan vraagt dat enorme investeringen, hoe houden we dat betaalbaar?
Ook de energiezekerheid is een belangrijk punt. Van kolen en gas kunnen we een buffer hebben, maar hoe garanderen we die energiezekerheid in een toekomst waar elektriciteit de voornaamste bron is.

Het is naar mijn mening technologisch mogelijk om in 2050 een emissievrij energiesysteem te hebben. De uitdaging is ervoor te zorgen dat het systeem zodanig is ingericht dat iedereen toegang heeft tot energie. Wordt centrale energie steeds duurder, dan ontstaat weerstand omdat mensen dan minder of niet willen bijdragen aan het centrale energienet. Dat kan technologische innovaties stagneren. Dit is een belangrijk aandachtspunt.

Ik vind dat er een consequent energiebeleid moet komen. Een minister voor Klimaat of Energie is een goede stap in de richting, maar de ideeën over het energiesysteem moeten uit de vierjarenpolitiek worden gehaald. We verliezen tempo als we elke vier jaar met een andere visie komen over hoe het energiesysteem eruit moet zien. Bijsturen is natuurlijk prima. Vooral ook omdat de technologieën voor een groot gedeelte gemuteerd moeten worden voor het bedrijfsleven. De markt moet met producten komen die aan concurrenten kunnen worden verkocht. Er moet worden geïnvesteerd. Al deze elementen versnellen op het moment dat er een bepaalde zekerheid is.

Als laatste en misschien nog het wel moeilijkste: we moeten mensen voorbereiden op de veranderingen die gaan komen. Het is niet voor iedereen vanzelfsprekend, maar we krijgen er wel allemaal mee te maken.’

Klik hier voor de getoonde powerpoint presentatie van Soledad van Eijk.