Opslaan en slim regelen in 140 tekens

Terugkijkend naar zo’n hele maand zijn er natuurlijk veel verschillende onderwerpen die de revue passeren. Over hoe de ontwikkelingen op het gebied van zon- en windenergie zo snel gaan, waarbij vooral de snel dalende prijs van de opgewekte elektriciteit hele mooie toekomstbeelden biedt voor mijn studie. Maar ook een aantal sociale aspecten kwamen voorbij die erg interessant zijn (ook met het oog op de workshops die er aan gaan komen). Want hoe zit het bijvoorbeeld met wind op land, zouden we als “buren” van een windmolen geen participatierechten moeten hebben op deze molens? En leidt dit dan tot minder weerstand tegen deze vorm van energie? Persoonlijk vind ik dit erg interessant, want omwonenden van windmolens hebben aantoonbaar last van onder andere het geluid en van slagschaduw. Maar zal de boer met windmolens op zijn land hier ook last van hebben, of is de financiële prikkel een grote pleister op de wond? Zulke aspecten spelen een net zo grote rol als de technologische ontwikkelingen. Want een technologie is natuurlijk pas een succes als deze ook echt wordt ingezet. Tijdens de workshops die er aankomen zijn deze maatschappelijke triggers onderdeel van de zoektocht naar wat er nodig is om een energietransitie in 2050 te realiseren.

Veel andere tweets (en dus nieuwsberichten) gingen in juni over de vraag wat je doet met de energie die je genereert. Als eerste ga je deze natuurlijk gebruiken, maar door de toename in opgewekte duurzame energie krijg je ook een toenemende wisseling in energieproductie. Wat doe je als er meer energie opgewekt wordt dan er nodig is, en wat doe je als de zon even niet schijnt? Opslag van elektriciteit is dus een belangrijk onderdeel van de toekomstige energievoorziening. Er zijn veel verschillende oplossingen om energie op te slaan; sommige zijn al te koop en andere worden nog in laboratoria getest. De meest bekende vorm van energieopslag is die van elektriciteit in batterijen. Deze batterijen kunnen klein zijn zoals in auto’s of voor huishoudelijk gebruik, maar er wordt momenteel ook gedacht aan grote batterijplatformen die bij een windpark op zee worden geplaatst. Naast batterijen zijn er nog vele andere manieren om energie op te slaan, zoals op grote schaal water in een stuwmeer te pompen of door cilinders onder de grond op druk te brengen; als je de energie weer nodig hebt draai je het proces om en wek je met een turbine weer elektriciteit op. Ook het maken van brandstoffen uit elektriciteit is een veel genoemde opslagmethode, vooral ook omdat de hedendaagse infrastructuur zoals het aardgasnet hier op ingericht zijn. Het maken van brandstoffen begint met het splitsen van water door middel van elektriciteit, dit proces heet elektrolyse. Bij dit proces wordt waterstof en zuurstof gemaakt. De waterstof kan al dienen als brandstof, maar kan ook ingezet worden om andere brandstoffen te maken die bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden voor zwaar vaar- of luchtverkeer

Er zal in 2050 waarschijnlijk niet één oplossing zijn voor opslag van energie. De elektriciteit die je thuis opwekt wil je overdag opslaan en in de avond gebruiken. Als je in de winter niet genoeg energie opwekt wil je gebruik kunnen maken van een grote bulk opslag. Om te kunnen voorzien in de wisselingen in vraag en aanbod is niet alleen een divers opslagsysteem nodig maar ook slimme controle- en regelsystemen. Thuis wil je een systeem dat energie gebruikt wanneer dit nodig is, maar ook zo efficiënt en goedkoop mogelijk; op centraal niveau wil je dat een soort virtuele elektriciteitscentrale de regeling op zich neemt. De eerste signalen dat zulke regelingen eraan komen zijn er al; steeds meer mensen hebben thuis slimme meters waarmee ze hun stroomgebruik kunnen monitoren en voor een gedeelte kunnen regelen. Maar deze werken nog niet samen met de zonnepanelen op je dak, of met die van de buren. Vandaar dat er ook op het gebied van ICT nog innovatie nodig is om een energietransitie in te kunnen zetten. Een vraag die bij mij opkomt, is die van privacy: zullen we het in 2050 oké vinden als al het verbruik in huis online komt te staan? Zullen we elkaar gaan controleren of we de verwarming niet te hoog hebben staan? Het is duidelijk dat de toekomst van energie niet alleen over technologie gaat…