NTM 2019: Hoe kijken wij naar technologie en de toekomst?

De resultaten zijn geanalyseerd en gepubliceerd in de uitgave ‘Nationale Toekomst Monitor 2019. Hoe kijken Nederlanders naar technologie en de toekomst?’ Patrick van der Duin, directeur STT, was samen met Dhoya Snijders (voormalig STT projectleider en thans onderzoeker bij het Rathenau Instituut) en Paul Lodder (PhD Tilburg University) verantwoordelijk voor dit project.

‘De vragenlijst die we voor de tweede NTM hanteerden, week niet erg af van die van de eerste NTM,’ zegt Patrick. ‘Dat kan ook niet anders, want we willen de twee onderzoeken met elkaar kunnen vergelijken. We hebben dit keer geen vragen over biotechnologie gesteld, daarvoor in de plaats zijn er vragen over veiligheid in het onderzoek opgenomen. Dit omdat ten tijde van het onderzoek de toekomstverkenning Veiligheid liep en projectleider Carlijn Naber de resultaten wilde meenemen in haar verkenning. Zo sloegen we twee vliegen in een klap.’

De 1000 ondervraagde Nederlanders vormen een goede weergave van de huidige samenleving. ‘Uit de resultaten blijkt dat zij, net als in 2016, een groot vertrouwen hebben in wetenschap en technologie. Tweederde van hen denkt dat technologie het leven steeds makkelijker maakt. 40% vindt dat er momenteel in de politiek te weinig aandacht is voor technologische ontwikkelingen. 64% van de respondenten is het eens met de stelling dat in 2040 wetenschap en technologie grote stappen hebben gemaakt. Opvallend is dan wel dat zij over het algemeen niet positief over de toekomst zijn. 32% is positief, 39% is neutraal en 26% is negatief. Slechts 15% denkt dat de samenleving er in 2040 beter uitziet dan nu. 39% is neutraal, 43% is negatief. Wat ik ook opvallend vond, is dat 60% van de respondenten eigenlijk niet vaak nadenkt over de lange termijn, te weten 20 jaar of verder. 23% is neutraal en slechts 16% kijkt wel verder dan 2040.’

Nederlanders zijn iets pessimistischer over de toekomst dan drie jaar geleden. ‘Naar de reden daarvan kan ik alleen maar gissen,’ aldus Patrick van der Duin. ‘Op zich gaat het goed in Nederland. De economie groeit stevig door. Maar er is wel onzekerheid. In de politiek valt het veilige midden weg. Het zijn lastige tijden en in binnen- en buitenland kom je een ander soort politici tegen dan we misschien gewend waren. Als mensen bepaalde ontwikkelingen niet goed kunnen duiden, wordt dat vaak als negatief gezien.’

In de NTM is ook gevraagd hoe men tegen de inzet van robots aankijkt. ‘Robots worden niet als bedreigend gezien, mits ze functioneel worden ingezet en geen affectieve of emotionele rol hebben. Een liefdesrobot of een zorgrobot staan (nog) niet hoog op het wensenlijstje.’

Patrick van der Duin presenteert de Nationale Toekomst Monitor 2019 op 13 juni s. in het Finse Turku tijdens de conferentie ‘Constructing Social Futures’. De organisatie van de conferentie is in handen van Finland Futures Academy, University of Turku. ‘Het is een mooie en leuke manier om te laten zien hoe Nederlanders denken. Het is tevens een goed moment om STT internationaal op de kaart te zetten en ons netwerk uit te breiden.’

De Nationale Toekomst Monitor 2019 staat vol met interessante en bijzondere resultaten. Een kleine greep:

In 2040:

• 29% denkt dat het milieu er beter voor staat dan nu.
• 17% denkt dat Nederland beter wordt bestuurd dan nu.
• 6% denkt dat er minder onrust en conflict in de wereld is dan nu.
• 69% verwacht dat in alle personenvervoer op de weg elektrisch is.
• 47% verwacht dat de meerderheid van de huishoudens een robot heeft die de huishoudelijke taken uitvoert.
• 1% denkt dat computers slimmer zijn dan mensen.
• 11% verwacht dat mensen een kolonie hebben gecreëerd op een andere planeet.
• 54% denkt dat digitalisering de maatschappij heeft verbeterd.
• 64% verwacht dat organen op maat gemaakt worden in een laboratorium. Donatie is verleden tijd.
• 18% verwacht dat huisdieren genetisch kunnen worden aangepast zodat mensen er niet meer allergisch voor zijn.

Alle resultaten van de NTM 2019 zijn opgenomen in ‘STT 91 Nationale Toekomst Monitor 2019’. De pdf van deze publicatie is hier gratis te downloaden.