Meet & Speak Up sessie Veiligheid: stof voor discussie

Want nu moet ‘men’ met de verkenning aan de slag. En wie men is? Eigenlijk iedereen die op welke manier dan ook betrokken is bij het thema veiligheid. Het NVVK Veiligheidscongres was dan ook niet voor niets gekozen als locatie voor de overhandiging. Een zaal met veiligheidskundigen die kennis konden nemen van de door STT uitgevoerde toekomstverkenning. Maar daarbij blijft het wat STT betreft niet. De leden van de klankbordgroep kregen als ‘taak’ mee de publicatie zo breed mogelijk te verspreiden en binnen STT zelf wordt ook de nodige follow up aan de verkenning gegeven. Zoals workshops, lunchsessies en vier Meet & Speak Up Sessies, te weten in Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Tilburg. Carlijn Naber: ‘Tijdens deze bijeenkomsten vertel ik over de totstandkoming van de verkenning en gaan we in gesprek over de vraag wat bijvoorbeeld beleidsmakers met de verkenning kunnen doen en welke vragen dat oproept.’

De publicatie ‘Veiligheid in de toekomst’ geeft een positief-optimistisch beeld van veiligheid in de toekomst, doemdenken is niet aan de orde. Veiligheid wordt vanuit het perspectief van de mens benaderd. Wat betekent het om je veilig te voelen, kunnen we het maken, wat is onze rol daarin? Wanneer zijn en voelen wij ons veilig en wanneer niet? Ook tijdens de Meet & Speak Up Sessie in Amsterdam stond positief denken centraal.

Een mooi voorbeeld daarvan gaf Maurits de Bruijn. Hij leverde een bijdrage aan de publicatie in de vorm van het waargebeurde verhaal ‘Fata Morgana’. Maurits was met zijn gids Rachid in een jeep op weg van Marrakesh naar Ouarzazate toen zij onderweg meerdere malen twee Franse jongens tegenkwamen die dachten zelfstandig en onafhankelijk hun tocht te maken. Onderweg stopte Rachid een aantal keer en sprak kort met andere gidsen. Wat bleek? De gidsen in de woestijn houden de locatie van de toeristen in de gaten en informeren elkaar daarover. Zo vormen zij een netwerk, feitelijk een vangnet, waarmee ze het aantal toeristen dat de woestijn niet overleeft, beperken. De zelfredzaamheid en onafhankelijkheid van de twee Franse jongens bleek dus een heus fata morgana…

Veiligheid is dus contextafhankelijk en subjectief, dat blijkt ook uit het verhaal van Maurits. Zeker als je switcht tussen contexten of in een andere omgeving bent wordt dit extra duidelijk. Zo kan veiligheid of een veilig gevoel ook ontstaan als je iets doet of ergens heen gaat wat bekenden van je al hebben gedaan of ervaren. Hoge waarderingen op websites kunnen ook helpen om een veilig gevoel te creëren, zo concludeerden de aanwezigen op de vraag wat veiligheid in bijvoorbeeld een vreemd land betekent. We hebben zelf een rol in de vraag wat ons veilig maakt. Door mensen aan te kijken en ze te groeten, creëer je bewust of onbewust een netwerk van veiligheid om je heen.

Na een discussie over wat dan het begrip veiligheid nu precies inhoudt, concludeerden de aanwezigen dat het een enorme hoeveelheid perspectieven heeft en eigenlijk niet te benoemen valt. Rob Ruts, lid van de klankbordgroep: ‘Naar mijn mening bestaat veiligheid niet. Het is een soort utopisch ideaal dat we niet bereiken. We moeten het er wel over hebben want het is zodanig utopisch dat we op basis daarvan kunnen aanwijzen wie onze veiligheid in de weg staat.’

Data en gegevensverwerking blijken lastig te koppelen aan vertrouwen en veiligheid. Rob Ruts: ‘Technologie bracht ons al veel goeds en kan ons ook veel goeds brengen. Het gaat erom wat voor data je verzamelt, hoe je het opslaat, maar vooral hoe je het analyseert. Terroristische aanslagen worden gepleegd op plekken waar het niet is voorspeld. Het is een mythe om te bedenken dat je greep krijgt op dit soort fenomenen. Mijn definitie van veiligheid is dat we weten dat we goed omgaan met risico’s, die risico’s aanvaarden en daarop inzoomen. Deze toekomstverkenning draagt bij aan de vraag welke toekomst we moeten we maken.’
Patrick van der Duin, directeur STT: ‘We zouden een soort veiligheidstransitie in gang kunnen zetten. Een andere manier van denken over veiligheid en een andere manier van het creëren van veiligheid. Niet top-down zeggen: “Het is veilig.” Dat werkt niet meer in deze tijd.’

Ter afsluiting concludeerde Carlijn Naber dat we met elkaar het gesprek over veiligheid moeten aangaan. Niet alleen tussen experts, maar juist ook met burgers. ‘Het begrip veiligheid roept vragen op. Ik kan wel zeggen dat ik na anderhalf jaar onderzoek tot meer vragen ben gekomen dan dat er antwoorden zijn.’