Het schrijven van geschiedenis

De insteek van de workshops die we voor het project de toekomst van energie hebben gedaan was niet het energiesysteem van 2050, maar de route daar naar toe. Welke stappen zijn er nodig om het beoogde systeem te realiseren? Hoe creëer je draagvlak bij de bevolking, wanneer gaan bedrijven investeren en welke gevolgen zijn er voor de maatschappij? Om deze vragen te kunnen beantwoorden werden de deelnemers geconfronteerd met vier verschillende extreme beelden van 2050.

In het eerste deel van de workshop was er ruimte om deze op technologische ontwikkelingen gebaseerde toekomstbeelden aan te passen en aan te scherpen. Welke technologieën worden er gebruikt voor de opwekking van energie? Op welke manier verplaatsen we ons van A naar B en op hoe verdienen we in 2050 ons geld in Nederland? Bij dit eerste workshoponderdeel kregen de groepen veel vrijheid maar er stonden wel een paar zaken vast. Als eerste de aanname dat de gehele energievoorziening CO₂ neutraal zal zijn, dat wil zeggen dat er geen CO₂ meer vrijkomt bij de productie van energie, of dat de CO₂ wordt afgevangen dan wel gecompenseerd.

De tweede beperking zijn de variabelen van het scenario. De vier verschillende toekomstbeelden zijn namelijk opgebouwd uit twee variabelen. Hoe is de energievoorziening in de toekomst geregeld? Gaan er heel veel partijen op veel locaties energie opwekken (decentraal), of zijn er grote actoren die gaan investeren in wind op zee of kernfusie (centraal)? De tweede variabele kijkt naar de opzet van het systeem, gaat Nederland onafhankelijk willen zijn en alle energie produceren binnen de landsgrenzen (nationaal) of gaan we goedkope energie importeren (internationaal).

Nadat deelnemers de toekomst (of eigenlijk het heden, want we bevonden ons tijdens de workshop al in 2050) hadden uitgewerkt, was het tijd voor het tweede workshoponderdeel, het schrijven van de geschiedenis. In dit onderdeel kwamen de wilde ideeën op technologisch en ecologisch gebied. Energietoepassingen als pop-up windmolens -die in de zomer het landschap niet verpesten-, en zonnepanelen in het heelal. Overstromingen die van Nederland een moerasland gemaakt hebben, maar ook meer voor de hand liggende gebeurtenissen zoals een ministerie voor ruimtelijke ordening, een nieuwe openbaar vervoer systeem van zelfrijdende auto’s of de kolencentrales die dicht gaan.

Het zijn te veel ideeën om allemaal op te noemen en ook is het nog te vroeg om echte conclusies te trekken, maar er was één onderdeel dat in alle workshops en scenario’s terug kwam. De ontwikkelingen die we de komende tien jaar, in de wereld en in Nederland, op het gebied van politieke samenwerking zullen zien, lijken erg bepalend voor de manier waarop ons energiesysteem er in 2050 zal uitzien. Deze ontwikkelingen zullen misschien wel belangrijker zijn dan grote doorbraken op technologisch gebied… Maar dat zal de toekomst natuurlijk moeten uitwijzen.