BLOG - Buzzington: de cobot die je niet laat stilzitten!

De demo-markt van de bachelorstudenten Creative Technology brengt me op 19 april naar de campus van de Universiteit Twente. Er zijn die ochtend veertien verschillende technische ontwerpen te bewonderen die de studenten creëerden voor het vak Living and Working Tomorrow. Een van deze ontwerpen is de robot Buzzington (bijnaam: Sir Beeps-A-Lot) van de projectgroep Future Work Innovations (FWI). Eerstejaarsstudenten Mika, Nathan, Krzysztof, Szymon en Marith creëerden de robot in tien weken om een mogelijke toekomst van werk en technologie te verbeelden.

Tussen utopie en dystopie
Voor het vak Living and Working Tomorrow ontwerpen studenten een technologie voor een externe opdrachtgever. Ik was namens Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) een van deze opdrachtgevers. Voor mijn onderzoek naar wenselijke toekomsten van werk, ben ik geïnteresseerd in de vraag welke rol technologie in deze toekomsten zou kunnen spelen. Ik gaf de studenten daarom de opdracht mee om een technologie te ontwerpen voor een toekomstige werknemer.

Reden voor deze opdracht is om de blik op hoe technologie een rol kan spelen binnen werk te verdiepen. Huidige discussies en debatten over de toekomst van werk en technologie vervallen vaak in uitersten. Denk aan de ene kant aan de dystopieën waarin artificiële intelligentie (AI) en robots alle banen zullen overnemen of waarin technologie nog meer controle uitoefent op werknemers en hun werklast enkel verhoogt. Maar neem aan de andere kant de utopieën waarin technologie werk volledig overneemt en mensen zo een toekomst van eindeloze vrije tijd verschaft.

Voor mijn onderzoek ben ik echter op zoek naar de toepassingen die tussen deze twee uitersten vallen. Op deze manier hoop ik de verbeeldingskracht over de toekomstige technische mogelijkheden binnen werk op te rekken. De nadruk van mijn onderzoek ligt op de vraag hoe technologie een wenselijke rol kan spelen binnen werk. Hoe kan technologie bijvoorbeeld menselijke waarden waarborgen op de werkvloer, en vooral die van de werknemer? Met deze vraag ging projectgroep FWI aan de slag.

Speculative design
Al vroeg in het proces besluiten Mika, Nathan, Krzysztof, Szymon en Marith om een cobot (een robotcollega) te ontwikkelen die kantoormedewerkers aanmoedigt om meer te bewegen. Uit hun onderzoek blijkt dat het langdurige stilzitten achter een bureau zowel fysieke als mentale gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Ze willen daarom een aanmoedigende, sociale robot creëren die de gezondheid van kantoormedewerkers bevordert. Toch besluiten de studenten een paar weken voor de demo-markt hun idee om te gooien: uit hun rondvraag onder kantoormedewerkers blijkt namelijk dat zij een robot die oproept meer te bewegen simpelweg negeren. De vraag is daarom hoe Team FWI een robot kan ontwerpen die niet te negeren valt.

Speculative design blijkt het antwoord op deze vraag. Dit is een ontwerpmethode met het doel je op een kritische manier over de toekomst te laten nadenken. Speculatief ontwerp dient als gesprekstarter: het wil een discussie aanwakkeren of vragen oproepen. In plaats van het ontwerpen van een ‘ideale’ robot, werken de studenten het idee uit voor een robot die zó hinderlijk is dat deze niet te negeren valt. Maar het is juist dit hinderlijke gedrag dat kantoormedewerkers dwingt te bewegen.

In drie weken tijd werkt Team FWI ‘Buzzington’ uit, een cobot die kantoormedewerkers in hun werkzaamheden stoort met een repertoire aan verschillende geluiden. Van sirenes en ruis tot aan hits van Dolly Parton en AI-gegeneerde pop- en rapmuziek. De enige manier om de cobot stil te krijgen is om ‘m op te pakken en ergens anders neer te zetten. In andere woorden, de enige manier om weer ongestoord aan het werk te kunnen is door te bewegen.

Op de demo-markt stellen Mika, Nathan, Krzysztof, Szymon en Marith me voor aan Buzzington. Het is een kleine, compacte, blauwe cobot met een vriendelijke glimlach. Team FYI legt me uit dat zijn uiterlijk bewust een contrast vormt met zijn échte functie. Buzzington moet er benaderbaar uitzien om kantoormedewerkers op het verkeerde been te zetten. Ikzelf speel ook een paar minuten voor kantoormedewerker: Buzzington begint ruis te produceren en communiceert via het scherm in zijn buik dat hij ophoudt als ik ‘m verplaats. Netjes bedankt hij me als ik ‘m aan de andere kant van de tafel neerzet: “thank you < 3” verschijnt er op het schermpje. De ruis stopt.

Werkt het ontwerp? Team FYI vertelt me dat negen van de tien tests op onwetende, blokkende studenten slaagden. Krzysztof onderzocht hoe studenten reageerden op Buzzington die onverwachts loeiend door de universiteitshallen scheerde. Onopgemerkt bleef Buzzington nooit, maar niet iedere student verplaatste ‘m ook. Sommigen deden oortjes in. Een enkeling werkte geërgerd door met Buzzington rappend op de achtergrond. Team FWI geeft aan dat ze Buzzington daarom graag nóg irritanter hadden gemaakt. Wat dacht je van een robot die niet enkel luid is, maar ook met licht flikkert en tegen kantoormeubilair aanstoot? Op die manier houdt Buzzington ook werknemers van hun werk af die oortjes in doen of slechthorend zijn.

Takeaways voor een wenselijke toekomst van werk en technologie
Hoe helpt Buzzington nu vervolgens bij het vormgeven van wenselijke toekomsten voor werk en technologie?

• Het vestigt aandacht op het belang om technologie te ontwerpen niet alleen vóór de gebruiker, maar ook mét de gebruiker. Team FWI heeft een succesvolle cobot kunnen ontwikkelen omdat ze met de eindgebruiker in gesprek gingen, en hun feedback verwerkten in het ontwerp. Technologieën die een rol spelen in wenselijke toekomstscenario’s van werk horen op dezelfde manier de behoeftes van werknemers in acht te nemen.
  
  
• Buzzington dwingt om kritisch te kijken naar de huidige organisatie van kantoorwerk. Alhoewel hij een succesvolle cobot is, is hij geen ideale cobot. Maar juist hierin ligt de essentie van het ontwerp. Speculative design dient geen commerciële doeleinden, maar is juist een gespreksstarter. Het roept vragen op, zoals…
  
  
• …in hoeverre is acht uur stilzitten achter een bureau vijf dagen per week een toekomstbestendig concept? Buzzington dwingt om stil te staan bij deze vraag. Uiteraard, technologie kan een oplossing bieden om kantoormedewerkers meer te laten bewegen. Maar de oplossing kan ook liggen bij een radicalere herziening van de organisatie van werk waarin gezondheid van medewerkers hoofdzaak is in plaats van een bijzaak.

Deze drie takeaways neem ik mee in het creëren van toekomstscenario’s over werk en technologie.

Anna-Carolina Zuiderduin.