Eerste oogst binnen

Een deel van de ideeën wordt verwerkt in verhalen uit de toekomst. De hoofdlijnen van die verhalen vormen de kern van de volgende workshop. Doel van die bijeenkomst is om mogelijke gevolgen van toekomstige toepassingen in beeld te brengen. De workshop wordt gehouden op 10 december 2014, wederom in het gebouw van KIVI
in Den Haag. Meer details worden binnenkort bekend gemaakt.

Klompen in de control room
Opkoop van stukken land in Afrika. Drones die landbouwgronden in de gaten houden. Opkomst van stadslandbouw. Er speelt van alles in de agro & food sector. Mogelijk komt vlees in 2050 niet meer van dieren en zijn bestrijdingsmiddelen dan verleden tijd. Misschien worden innovaties in agro & food geïnitieerd vanuit hele andere sectoren. En werken boeren vooral nog vanuit een control room. De tijd zal het leren.

Toekomstscenario’s voor agro & food
Niemand weet hoe ontwikkelingen van nu precies zullen doorwerken in de toekomst. In scenariostudies worden verschillende mogelijkheden onderzocht. De geschiedenis leert dat de realiteit meestal delen van verschillende toekomstscenario’s verenigt en er een paar onvoorziene ontwikkelingen aan toevoegt. Toekomstscenario’s zijn weliswaar geen voorspellingen, maar wel handige instrumenten om beter voorbereid te zijn op wat zou kunnen komen.

De afgelopen jaren zijn veel scenariostudies gedaan die iets te maken hebben met de agro & food sector. Sommige focussen op de nabije toekomst. De meeste hebben een tijdshorizon tot 2040 of 2050. Een enkele studie kijkt zelfs zo ver als 2080 of, nog verder, tot het jaar 2100. In de workshops zijn de bestaande toekomstscenario’s gebruikt om ideeën te genereren voor producten en diensten voor de Nederlandse agro & food sector van de toekomst.

In de eerste workshop is gewerkt met scenario’s afkomstig uit de Zweedse scenariostudie “Five Scenarios for 2050”; in de tweede ronde is gewerkt met het zogenaamde 4C-scenario (Cooperation, Community, Consumer & Continuity) uit Food 2030 van de ING Bank, en het scenario “Dynamisch waterland” uit Duurzaam leven aan zee van TNO, Deltares, de Waterdienst en de Universiteit Utrecht.

Kansen & bedreigingen
Kansen voor de Nederlandse agro & food sector die in de eerste workshop in beeld kwamen betroffen onder meer uitbreiding van de handel met China, focus op alternatieve voedingsbronnen, thuisproductie en productie on demand, waarmee verspilling kan worden teruggedrongen. State-of-the-art kennis blijkt essentieel, niet alleen om productie in Nederland te optimaliseren, maar ook om in te zetten als exportproduct. Of Wageningen UR in Nederlandse handen blijft is overigens nog de vraag, in het scenario “Changed balance of Power” wordt het instituut overgenomen door de Chinezen.

Ook in de tweede workshop kwam kennis als belangrijk exportproduct naar voren. Al wordt Wageningen UR in het scenario “Dynamisch Waterland” niet overgenomen door de Chinezen, maar verhuist het instituut naar Den Helder. Om van daaruit onder meer een onderwateraardappel te ontwikkelen. En onderwaterdrones voor het oogsten van allerlei onderwaterproducten. Of twee-lagen-teeltsystemen, waarin vissen en insecten boven elkaar worden gekweekt. Of misschien wel kassen voor in het water, die voor hun energiebehoefte gebruik maken van stroming.

Personalised food, voeding op maat op basis van iemands genetisch profiel en leefstijl, kwam in verschillende vormen voorbij: van drones die thuis maaltijden op maat brengen tot de 3D-kliekjesprinter die overgebleven eten omvormt tot iets lekkers en gezonds. Een andere gemene deler van de scenario’s in de tweede workshop waren de ideeën voor zoutwaterteelt. De oer-Hollandse kroket zou in de toekomst wel eens gemaakt kunnen worden van zilte planten of zoutwaterdieren. Zonder dat dit merkbaar is in het eindproduct overigens, door gebruik van nieuwe procestechnologie.

Veel kansen dus. Maar ook bedreigingen. Want de toegenomen thuisproductie zou wel eens kunnen leiden tot meer problemen met voedselveiligheid. Al kunnen deze misschien worden voorkomen met thuistesten voor microben. In het dynamisch waterland vormen mensen zelf een mogelijke bedreiging: als iedereen hoog en droog in het oosten van het land wil wonen, is de vraag hoeveel land er daar over blijft voor agrarische doeleinden. Een goede reden om verder te gaan met de ideeën voor hoogbouw waarin groen en wonen zijn gecombineerd. Want ideeën van nu kunnen grote invloed hebben op hoe de toekomst eruit zal zien. Wellicht dat een idee uit deze workshop de agro & food sector nog flink gaat veranderen. Ik ben benieuwd!