Fraude loont... nog steeds

Onder de titel ‘ICT & Fraude: Fraude Loont’ organiseerden de Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) en de Universiteit Twente (UT) drie jaar geleden een succesvolle topconferentie, waarbij ook een gelijknamige quick scan werd gepubliceerd. Die titel was veelbetekenend. Uit interviews en onderzoeken bleek dat de pakkans van fraudeurs bijzonder laag was, soms niet hoger dan 1%, en dat de geschatte schade in Nederland minimaal €10 miljard per jaar bedroeg. Er was grote behoefte aan gericht beleid, al was het maar om de vele miljarden die de overheid misliep boven water te krijgen.

Het bewustzijn over de ernst van fraude is sindsdien sterk gegroeid. Met de nota Rijksbrede aanpak fraude (2013) [1] heeft de overheid zich bereid getoond energie te steken in een integrale fraude-aanpak. Niet alleen vanwege de financiële schade, maar ook vanwege de maatschappelijke impact van fraude. In het bedrijfsleven zien we een vergelijkbare trend: men is zich beter bewust van de urgentie van het fraudeprobleem, al vinden stappen die leiden tot een concrete aanpak nog maar mondjesmaat plaats. Voortvloeiend uit deze conferentie is er bovendien ook een onderzoeksinstituut en samenwerkingsplatform opgericht, het Dutch Fraud Initiative. Dit heeft zich ten doel gesteld om nieuwe kennis over fraudedetectie te ontwikkelen en te delen, om zo de integrale samenwerking tussen overheid, wetenschap, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties te bevorderen.

Technologische ontwikkelingen gaan echter razendsnel en fraudeurs maken hier gretig gebruik van. Cybercrime en identiteitsdiefstal zijn voorbeelden van fraudes die worden gefaciliteerd door ICT-ontwikkelingen en waar nog geen passend antwoord op bestaat. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, moet vooruit gekeken worden. Temeer omdat er ook nieuwe methodes ontstaan om fraude te bestrijden. Vooral op het gebied van fraudedetectie is de technologische vooruitgang nauwelijks bij te benen.

Op 24 april 2015 is een tweede topconferentie georganiseerd om deze onderwerpen te adresseren. Dit boekje zal, net als bij de eerste conferentie in 2012, de nodige achtergrondinformatie geven. De sectorgewijze overzichten van het eerste boekje (ICT & Fraude: Fraude Loont) komen terug, maar dan als update anno 2015. Er lijken nog geen structurele fundamentele veranderingen te zijn. Terwijl de technologische mogelijkheden een revolutie doormaken. De mogelijkheden van geavanceerde methodes voor opsporing van fraude nemen nog steeds toe. De bewustwording en de positieve intenties voor het gebruik hiervan zijn ook aanwezig, maar vooralsnog is het wachten op grootschalige structurele resultaten. De titel ‘Fraude Loont’ wordt daarom wederom gehanteerd, maar nu met de ondertitel: ‘nog steeds’.

Wij hopen dat dit boekje opnieuw aanleiding tot veel discussie zal geven.

Drs. Pierre Morin
Directeur Stichting Toekomstbeeld der Techniek

Prof. dr. ir. Theo de Vries
Hoogleraar Universiteit Twente / Stichting Toekomstbeeld der Techniek