SCP Rapport 'Digitaal vervlochten, maar ook verbonden?'
Digitale technologieën zijn steeds meer onderdeel van ons dagelijks leven. Digitalisering kan in positieve zin bijdragen aan sociale interacties, efficiëntie en samenwerking. Maar er zijn ook negatieve aspecten van digitalisering die impact kunnen hebben op de sociale cohesie in ons land. Over deze, meer sluimerende, ontwikkelingen gaat het rapport ‘Digitaal vervlochten, maar ook verbonden?’ van SCP en STT.
Digitalisering als uitdaging voor sociale samenhang in de toekomst
Digitalisering heeft op lange termijn mogelijk als risico dat de sociale cohesie, oftewel de relaties tussen mensen onderling en tussen mensen en (overheids-)instituties, kan afnemen. Het huidige beleid rondom digitalisering richt op dit punt vooral op het aanbieden van digitale hulpmiddelen en het verbeteren van digitale vaardigheden, zodat iedereen kan meedoen in de digitale samenleving.
Dit is belangrijk, maar het is niet genoeg om de samenhang in de samenleving te waarborgen. Minder opvallende gevolgen van digitalisering, zoals toename van ongelijkheid en individualisering, worden onvoldoende meegenomen. Het is daarom volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT) van belang dat de overheid haar digitaliseringsbeleid verbreedt om deze ontwikkelingen beter in het zicht te krijgen.
Het rapport beoogt de overheid te stimuleren meer toekomstgericht na te denken over de invloed van digitalisering op sociale cohesie en die overwegingen mee te wegen in beleid. Dat vraagt nog meer dan nu om gezamenlijk beleid over de grenzen van departementen. Ook vraagt het om betrokkenheid van burgers en bedrijven.
Samenwerken voor de toekomst
Deze toekomstverkenning van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) gaat dieper in op minder zichtbare ontwikkelingen die samenhangen met de netwerkmaatschappij en die op termijn de sociale cohesie kunnen aantasten. Deze hebben betrekking op digitale en sociale ongelijkheden en moderne proces van individualisering.
De verkenning combineert drie methoden. Er wordt teruggeblikt aan de hand van een wetenschappelijke literatuurstudie. Er wordt vooruitgekeken op basis van twee scenarioworkshops die in samenwerking zijn gedaan met Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT). Tot slot is er een kritische discoursanalyse toegepast op de processen en dialogen van de workshops. Dit project maakt deel uit van het onderzoeksprogramma 'De diverse bevolking van Nederland: samenleving nu en in de toekomst'. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Erik de Bakker (e.de.bakker@scp.nl).